Окружающая среда и стратиграфия археологической стоянки Липово в долине Бебжи (Польша)

  • Мартин Фрончек Университет Яна Кохановского в Кельце, Институт географии, ул. Стефана Жеромского, 5, 25-369, г. Кельце, Польша
  • Томаш Калицкий Университет Яна Кохановского в Кельце, Институт географии, ул. Стефана Жеромского, 5, 25-369, г. Кельце, Польша
  • Адам Ваврусевич Подляский музей, Рыночная площадь Костюшко, 10, 15-426, г. Белосток, Польша
  • Александр Федорович Санько Белорусский государственный университет, пр. Независимости, 4, 220030, г. Минск, Республика Беларусь

Аннотация

Район исследований расположен в северо­восточной части Польши в бассейне Бебжи. На стоянке Липово и в ее окрестности проведены геологические, геоморфологические и геоархеологические исследования. Начало накопления торфа на дне долины было датировано радиоуглеродным методом в 8490 ± 80 ВР, или 7658 –7347 BC. Результаты свидетельствуют об определенных климатических изменениях и интенсификации морфогенетических процессов. Колебания климата хорошо коррелируют с фазами, отмеченными ранее в речных долинах Центральной Европы. Стоянку Липово следует отнести к охотничьим поселениям. Такие стоянки имеют пространственное расположение, обусловленное рельефом, доступностью к ресурсам. Субнеолитическое население, которое обитало на сухом возвышении дна речной долины, на окружающую среду влияло незначительно. Исследование субнеолитической стоянки на песчаной форме, окруженной заболоченными территориями, запечатлело однородность артефактов неманской культуры. Хорошо сохранившиеся органические остатки в речной долине позволили определить возраст отложений, хозяйственно­продовольственную специфику исследуемого общества и условия окружающей среды поселения.

Биографии авторов

Мартин Фрончек, Университет Яна Кохановского в Кельце, Институт географии, ул. Стефана Жеромского, 5, 25-369, г. Кельце, Польша

кандидат наук; ассистент профессора отдела геоморфологии, геоархеологии и менеджмента окружающей среды

Томаш Калицкий, Университет Яна Кохановского в Кельце, Институт географии, ул. Стефана Жеромского, 5, 25-369, г. Кельце, Польша

доктор наук, профессор; заведующий отделом геоморфологии, геоархеологии и менеджмента окружающей среды

Адам Ваврусевич, Подляский музей, Рыночная площадь Костюшко, 10, 15-426, г. Белосток, Польша

ассистент отдела археологии

Александр Федорович Санько, Белорусский государственный университет, пр. Независимости, 4, 220030, г. Минск, Республика Беларусь

доктор геолого-­минералогических наук, доцент; профессор кафедры региональной геологии географического факультета

Литература

  1. Musiał A. Studium rzeźby glacjalnej północnego Podlasia [Study of the northern Podlasie glacial sculpture]. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego; 1992. Polish.
  2. Banaszuk H. Geomorphology of the southern part of the Biebrza Basin. In: Prace i studia geograficzne. Tom 2. Warszawa: Wydział Geografii i Studiów Regionalnych UW; 1980. s. 7– 66.
  3. Żurek S. Relief, geologic structure and hydrography of the Biebrza ice­marginal valley. Polish ecological studies. 1984;10:239 –251.
  4. Grabińska B, Kubeł S. Genesis of the Narew valley and adjacent areas in geological and geomorphological research of Poland NE. In: Zeszyty Naukowe XXV. Ostrołęka: Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe im. A. Chętnika; 2011.
  5. Banaszuk H. General characteristics of the Biebrza Basin and the Biebrza National Park. In: Banaszuk H, editor. Kotlina Biebrzańska i Biebrzański Park Narodowy. Aktualny stan, walory, zagrożenia i potrzeby czynnej ochrony środowiska [Biebrza Basin and Biebrza National Park. Current status, values, threats and needs of active environmental protection]. Białystok: Ekonomia i Środowisko; 2004.
  6. Banaszuk H. Geomorphology of the Biebrza Basin. In: Banaszuk H, editor. Kotlina Biebrzańska i Biebrzański Park Narodowy. Aktualny stan, walory, zagrożenia i potrzeby czynnej ochrony środowiska [Biebrza Basin and Biebrza National Park. Current status, values, threats and needs of active environmental protection]. Białystok: Ekonomia i Środowisko; 2004.
  7. Banaszuk H, Banaszuk P. Budowa geologiczna Kotliny Biebrzańskiej [Geological structure of the Biebrza Valley]. In: Banaszuk H, editor. Kotlina Biebrzańska i Biebrzański Park Narodowy. Aktualny stan, walory, zagrożenia i potrzeby czynnej ochrony środowiska. Białystok: Ekonomia i Środowisko; 2004. Polish.
  8. Banaszuk H. Biebrza Basin. Current status, values and main threats to the natural environment. In: Sadowska­Snarska C, editor. Studia Regionalne. Wydanie 4. Społeczno-gospodarcze aspekty funkcjonowania Biebrzańskiego Parku Narodowego. Central and Eastern Europe Regional Studies. Białystok: WSE; 2001. s. 9 –53.
  9. Banaszuk H, Micun K. Shaping and evolution of river valleys in large melting depressions in the North Podlasie Lowland area. Prace i Studia Geograficzne [Prace i Studia Geograficzne]. 2009;41:25–36.
  10. Frączek M, Kalicki T, Wawrusiewicz A, Sanko AF, Zieliński A, Ziętek J, et al. Paleogeographical interpretation of paleochannel fill in the Biebrza river valley at Lipowo site (NE Poland). In: Sovremennye problemy geokhimii, geologii i poiskov mestorozhdenii poleznykh iskopaemykh. Mezhdunarodnaya nauchnaya konferentsiya, posvyashchennaya 110-letiyu so dnya rozhdeniya akademika K. I. Lukasheva; 23–25 maya 2017 g.; Minsk, Belarus’. Chast’1 [Current problems of geochemistry, geology and exploration of mineral resources. International scientific conference, dedicated to the 110th anniversary of birth K. I. Lukasheva; 2017 May 23–25; Minsk, Belarus. Part 1]. Minsk: Pravo i ekonomika; 2017. p. 128–130.
  11. Frączek M. Warunki przyrodnicze funkcjonowania społeczeństw subneolitycznych w Kotlinie Biebrzy [The natural conditions of functioning of subneolitic societies in the Biebrza Basin] [doctoral dissertation]. Kielce: Instytutu geografii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach; 2017. Polish.
  12. Folk RL, Ward WC. Brazos River bar: a study in the significance of grain size parameters. Journal of Sedimentary Petrology. 1957;27(1):3–26.
  13. Józwiak B. Społeczności subneolitu wschodnioeuropejskiego na Niżu Polskim w międzyrzeczu Odry i Wisły [Communities of the Eastern European subneolite on the Polish Lowland in the intersection of Odra and Vistula]. Poznań: Instytut Prahistorii; 2003. Polish.
  14. Starkel L. 8500 – 8000 yrs BP humid phase – global or regional? Science Reports of Tohoku University, 7th Series, Geography. 2000;49(2):105–133.
  15. Twardy J, Forysiak J. A record of Holocene aeolian processes in sediments of selected fossil lakes and peat bogs of Central Poland. Acta Geographica Lodziensia. 2016;105:125–140.
  16. Kalicki T. Zapis zmian klimatu oraz działalności człowieka i ich rola w holoceńskiej ewolucji dolin środkowoeuropejskich [Record of climate change and human activity and their role in the Holocene evolution of the Central European valleys]. Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN im. Stanisława Leszczyckiego; 2006. 349 s. Polish.
Опубликован
2019-01-19
Ключевые слова: бассейн Бебжи, неманская культура, сообщество охотников-­собирателей, поздний неолит
Как цитировать
Фрончек, М., Калицкий, Т., Ваврусевич, А., & Санько, А. Ф. (2019). Окружающая среда и стратиграфия археологической стоянки Липово в долине Бебжи (Польша). Журнал Белорусского государственного университета. География. Геология, 2, 86-96. Доступно по https://journals.bsu.by/index.php/geography/article/view/825