Неисламские элементы в системе религиозных представлений белорусских татар-мусульман

  • Янина Александровна Коршунова Белорусский государственный университет, пр. Независимости 4, 220030, г. Минск, Беларусь https://orcid.org/0000-0002-8715-6563

Аннотация

Рассматриваются неисламские элементы в системе религиозных представлений белорусских татар-мусульман. Показаны особенности возникновения и становления данной этнокультурной группы на белорусских территориях и охарактеризованы ее конститутивные признаки. Выявляются факторы, повлиявшие на формирование системы религиозных взглядов белорусских татар-мусульман, раскрываются ее основные составляющие, которые представлены разными конкретно-историческими традициями как монотеистического, так и немонотеистического типов. Анализируется смысловое содержание и причины устойчивости неисламских элементов в религиозных представлениях белорусских татар-мусульман. На примере некоторых фрагментов текстов знахарского характера, которые обнаруживаются в корпусе славяноязычных арабографических рукописей, показаны значение и особенности функционирования до- и неисламских элементов.

Биография автора

Янина Александровна Коршунова, Белорусский государственный университет, пр. Независимости 4, 220030, г. Минск, Беларусь

аспирантка кафедры философии культуры факультета философии и социальных наук. Научный руководитель – кандидат философских наук, доцент С. Г. Карасева

Литература

  1. Synkova І. [Magical texts in the manuscripts of the Grand Duchy of Lithuania Tatars]. In: Łapicz Cz, Kulwicka-Kamińska I, editors. The Tatars of the Grand Duchy of Lithuania in history, language, and culture. Toruń: Toruńskie Towarzystwo Naukowe; 2013. p. 275–289. Belаrusian.
  2. Radziszewska I. Praktyki magiczne w chamaiłach Tatarów Wielkiego Księstwa Litewskiego (na podstawie tzw. Fału Sulejmana). In: Łapicz Cz, Kulwicka-Kamińska I, editors. Tatarzy Wielkiego Księstwa Litewskiego w historii, języku i kulturze. The Tatars of the Grand Duchy of Lithuania in history, language, and culture. Toruń: Toruńskie Towarzystwo Naukowe; 2013. p. 235–256.
  3. Synkova І. [The healing texts in the context of the traditional culture of the belarusian tatars]. Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza. 2017;24(2):177–193. Belаrusian.
  4. Synkova І. [The Christian motives in the incantations of the belarusian muslims]. W: Lewickiej M, Łapicza Cz, redaktorzy. Dialog chrześcijańsko-muzułmański: Klucz do wspólnej przyszłości. Tomek 2. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika; 2012. s. 249–257. Belаrusian.
  5. Drozd A, Dziekan MM, Majda T. Piśmiennictwo i muhiry Tatarów polsko-litewskich. Katalog zabytków tatarskich. Tomek 3. Warszawa: Res Publica Multiethnica; 2000. 84 s.
  6. Konopatsky IB. [Tatars in Belarus. Their religion]. Belaruski gistarychny chasopis. 1996;2:8–13. Belarusian.
  7. Lensu MYa, Mamarazakov MS. [The evolution of the Muslim cult of the Belarusian Tatars (sociological analysis)]. In: Alexandrovich I, editor. Tatary-musul'mane na zemljah Belarusі, Lіtvy i Pol’shchy. Materyialy 1st Mizhnarodnaj navukova-praktychnaj kanferjencyі; 26–27 sakavіka 1993 g.; Mіnsk, Belarus’ [Muslim tatars in Belarus, Lithuania and Poland. Proceedings of the I International scientific and practical conference; 1993 March 26–27; Minsk, Belarus]. Minsk: Belarusian State Pedagogical University; 1993. p. 219–226. Belarusian.
  8. Stankevich Ja. Belaruskіja musul’mane і belaruskaja lіtaratura arabskіm pіs’mom [Belarusian muslims and Belarusian literature in Arabic script]. Vilnius: Drukarnja Ja. Levіna; 1933. 274 р. Belarusian.
  9. Suter P. [Lithuanian-Tatar tefsirs as an object of interference research]. In: Bairašauskaitė T, Kobeckaitė H, redaktoriai. Kipciaku tiurku. Orientas Lietuvoje. Istorija ir tyrirnг perspektyva. Vilnius: Danielius; 1994. p. 145–152. Russian.
  10. Tyszkiewicz J. Z historii Tatarów polskich, 1794–1944. Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku; 2002. 219 s.
  11. Korshunova YA. The cultural context and ideological origins of the formation of religious ideas of the Tatars-muslims of Belarus. Vesnik of Brest University. Series 1. Philology. Politology. Sociology. 2019;2:92–100. Russian.
  12. Sementsov BC. [The problem of broadcasting culture on the example of the fate of the Bhagavadgita]. In: Braginskii VI, Chelyshev EP, editors. Khudozhestvennye traditsii literatur Vostoka i sovremennostʼ: rannie formy traditsionalizma [Artistic traditions of the literatures of the East and modernity: early forms of traditionalism]. Moscow: Glavnaya redaktsiya vostochnoi literatury izdatel’stva «Nauka»; 1985. p. 38–72. Russian.
  13. Tsіtavets AІ. [Belarusian book collections of tatar manuscript books]. In: Berezkina NYu, editor. Informatsionnoe obespechenie nauki Belarusi: ot rukopisei k elektronnym informatsionnym [Information support of science in Belarus: from manuscripts to electronic information resources]. Minsk: Yakub Kolas Central Scientific Library of National Academy of Sciences of Belarus; 2006. р. 147–156. Belarusian.
Опубликован
2020-11-05
Ключевые слова: ислам, неисламские представления, белорусские татары, религиозные представления, арабографические рукописи
Как цитировать
Коршунова, Я. А. (2020). Неисламские элементы в системе религиозных представлений белорусских татар-мусульман. Журнал Белорусского государственного университета. Философия. Психология, 3, 47-52. Доступно по https://journals.bsu.by/index.php/philosophy/article/view/2866