Фразеалогія ў лінгвакагнітыўнай перспектыве

  • Марына Сцяпанаўна Гутоўская Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт, пр. Незалежнасці, 4, 220030, г. Мінск, Беларусь

Анатацыя

Разглядаюцца гісторыка-навуковыя перадумовы вывучэння складаных адносін мовы і мыслення, станаўлення кагнітыўнай лінгвістыкі. Абмяркоўваюцца асаблівасці лінгвакагнітыўнага падыходу да вывучэння фразеалогіі, на прыкладзе англійскіх фразеалагізмаў з семантыкай ‘achieve success’ дэманструецца логіка лінгвакагнітыўнага даследавання фразеалогіі на фоне структурнага. Выкладаецца бачанне мэты, агульных задач і перспектыў кагнітыўнай фразеалогіі.

Біяграфія аўтара

Марына Сцяпанаўна Гутоўская, Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт, пр. Незалежнасці, 4, 220030, г. Мінск, Беларусь

доктар філалагічных навук, дацэнт; загадчык кафедры англійскага мовазнаўства філалагічнага факультэта

Літаратура

  1. von Humboldt W. Izbrannye trudy po yazykoznaniyu [Selected writings on linguistics]. Ramishvili GV, editor. Moscow: Progress; 2000. [On language: the diversity of human language-structure and its influence on the mental development of mankind]; p. 37‒298. Russian.
  2. Weisgerber JL. Rodnoi yazyk i formirovanie dukha [Native language and the formation of the spirit]. Moscow: Librokom; 2009. 232 p. Russian.
  3. Weisgerber JL. Handbuch der Soziologie. Stuttgart: Enke; 1931. Sprache; S. 592‒ 608.
  4. Whorf BL. Language, thought, and reality. Selected writings. Carroll JB, editor. Cambridge: MIT Press; 1956. 278 p.
  5. Wittgenstein L. Logiko-filosofskii traktat = Tractatus logico-philosophicus [Logical-philosophical treatise = Tractatus logico-philosophicus]. Moscow: Kanon; 2017. 287 p. Russian.
  6. Wittgenstein L. Filosofskie issledovaniya [Philosophical investigations]. Dobrosel’skii L, translator. Moscow: AST; 2011. 347 p. Russian.
  7. Sapir E. Language: an introduction to the study of speech. New York: Harvest Book; 1949. 242 p.
  8. Sapir E. Izbrannye trudy po yazykoznaniyu i kul’turologii [Selected works on linguistics and cultural studies]. Kibrik AE, translator. Moscow: Progress; 2002. 656 p. Russian.
  9. Vygotskii LS. Myshlenie i rech’ [Thinking and speech]. Saint Petersburg: Piter; 2017. [The development of scientific concepts in childhood]; p. 221‒351. Russian.
  10. Potebnya AA. Iz zapisok po russkoi grammatike. Tom 1– 2 [From the notes on Russian grammar. Volume 1– 2]. Borkovskii VI, editor. Moscow: Uchpedgiz; 1958. 534 р. Russian.
  11. Moore GE. Principia ethica. Cambridge: Cambridge University Press; 2000. 313 p.
  12. Mechkovskaya NB. Filosofiya yazyka i kommunikatsii [Philosophy of language and communication]. Moscow: Flinta; 2017. 520 p. Co-published by the «Nauka». Russian.
  13. Hayakawa SI, Hayakawa AR. Language in thought and action. New York: Harvest Original; 1991. 196 p.
  14. Vasilevich AP. Issledovanie leksiki v psikholingvisticheskom eksperimente: na materiale tsvetooboznacheniya v yazykakh raznykh sistem [The study of vocabulary in a psycholinguistic experiment: on the material of color terms in languages of different systems]. Teliya VN, editor. Moscow: Nauka; 1987. 138 p. Russian.
  15. Levinson SС. Covariation between spatial language and cognition, and its implications for language learning. In: Bowerman M, Levinson SС, editors. Language acquisition and conceptual development. Cambridge: Cambridge University Press; 2001. p. 566 –588.
  16. Hickmann M. The relativity of motion in first language acquisition. In: Hickmann M, Robert S, editors. Space in languages: linguistic systems and cognitive categories. Amsterdam: John Benjamins; 2006. p. 281–308.
  17. Boldyrev NN. The conceptual space of cognitive linguistics. Issues of Cognitive Linguistics. 2004;1:18‒36. Russian. EDN: OPVZUJ.
  18. Kubryakova ES. Of cognitive science guidelines and vital problems of cognitive linguistics. Issues of Cognitive Linguistics. 2004;1:6 –17. Russian. EDN: OPVZTZ.
  19. Boldyrev NN. Kognitivnaya semantika [Cognitive semantics]. Tambov: Derzhavin Tambov State University; 2001. 123 p. Russian.
  20. Sadowskaja AA. Frazealagizmy z kampanentam-arnitonimam u belaruskaj move: jetnalingvistychny aspekt [Phraseologisms with an ornithonym component in the Belarusian language: ethnolinguistic aspect]. Minsk: Belarusian State University; 2011. 271 p. Belarusian.
  21. Gutovskaya MS. Lexical-phraseological structure of the metalingual nominative field in the Russian and English languages. Minsk: Belarusian State University; 2019. 399 p. Russian.
  22. Zhinkin NI. Rech’ kak provodnik informatsii [Speech as a conduit of information]. Moscow: Nauka; 1982. 160 p. Russian.
  23. Vygotskii LS. Sobranie sochinenii. Tom 2, Problemy obshchei psikhologii [Collected works. Volume 2, Problems of general psychology]. Davydov VV, editor. Moscow: Pedagogika; 1982. [Thinking and speech]; p. 5–361. Russian.
  24. Gorelov IN. The verbal and non verbal components of speech behaviour. Journal of Psycholinguistics. 2003;1:13 –18. Russian.
  25. Garnham A. Psycholinguistics: central topics. London: Methuen; 1985. 283 p.
  26. Levelt WJM. Speaking: from intention to articulation. Cambridge: MIT Press; 1998. 566 p.
  27. Likhachev DS. [Conceptosphere of the Russian language]. Izvestiya Rossiiskoi akademii nauk. Seriya literatury i yazyka. 1993;52(1):3‒9. Russian.
  28. Cristiansen MH, Chater N, editors. Connectionist psycholinguistics. Westport: Ablex; 2001. 390 p.
  29. Carroll DW. Psychology of language. Belmont: Thomson/Wadsworth; 2008. 496 p.
  30. Dell GS. A spreading-activation theory of retrieval in sentence production. Psychological Review. 1986;93(3):283–321. DOI: 10.1037/0033-295X.93.3.283.
  31. Croft W, Cruse DA. Cognitive linguistics. Cambridge: Cambridge University Press; 2004. Conceptualization and construal operations. Categories, concepts and meanings; p. 40 ‒108.
  32. Kovaleva LV. Frazeologizatsiya kak kognitivnyi protsess [Phraseologisation as a cognitive process]. Voronezh: Voronezh State University; 2004. 184 p. Russian.
  33. Rosch EH. Natural categories. Cognitive Psychology. 1973;4(3):328‒350. DOI: 10.1016/0010-0285(73)90017-0.
  34. Taylor JR. Linguistic categorization: prototypes in linguistic theory. Oxford: Oxford University Press; 1995. 312 p.
  35. Lakoff G, Johnson M. Metaphors we live by. Chicago: The University of Chicago Press; 2003. 243 p.
  36. Zykova IV. Kontseptosfera kul’tury i frazeologiya: teoriya i metody lingvokul’turologicheskogo izucheniya [Conceptual sphere of culture and phraseology: theory and methods of linguocultural studies]. Moscow: Lenand; 2019. 380 p. Russian.
  37. Minsky M. A framework for representing knowledge. In: Metzing D, editor. Frame conceptions and text understanding. Boston: Mouton de Gruyter; 1980. p. 1‒25.
  38. Fillmore ChJ. Frame semantics. In: The Linguistic Society of Korea. Linguistics in the morning calm. Selected papers from the SICOL-1981. Seoul: Hanship; 1982. p. 111‒137.
  39. Gutovskaya MS. [Contrastive linguocognitive method of study of correlative phraseological semantic fields in different languages]. In: Szerszunowicz J, editor. Intercontinental dialogue on phraseology. Volume 4, Reproducible language units from an interdisciplinary perspective. Bialystok: University of Bialystok; 2020. p. 75‒90. Russian.
  40. Gutovskaya MS. Semantic structures of the phraseological field ‘arguing’ in the Russian and English languages. Vesnik BDU. Seryja 4, Filalogija. Zhurnalistyka. Pedagogika. 2012;1:32‒ 40. Russian.
Апублікавана
2024-02-19
Ключавыя словы: фразеалагізм, кагнітыўная лінгвістыка, кагнітыўная фразеалогія
Як цытаваць
Гутоўская М. С. Фразеалогія ў лінгвакагнітыўнай перспектыве // Часопіс Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Філалогія. 2024. 1. С. 35-43.
Выпуск
№ 1 (2024): Часопіс Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Філалогія
Падзел
Мовазнаўства

Copyright (с) 2024 Часопіс Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Філалогія

Ліцэнзія Creative Commons

Гэты прадукт даступны па ліцэнзіі Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрыбуцыя — Некамерцыйнае выкарыстанне») 4.0 Сусветная.

Аўтары, публікуюцца ў дадзеным часопісе, згаджаюцца з наступным:

  1. Аўтары захоўваюць за сабой аўтарскія правы на працу і прадастаўляюць часопісу права першай публікацыі працы на ўмовах ліцэнзіі Creative Commons Attribution-NonCommercial. 4.0 International (CC BY-NC 4.0).
  2. Аўтары захоўваюць права заключаць асобныя кантрактныя дамоўленасці, якія тычацца неэксклюзіўнага распаўсюджвання версіі працы ў апублікаваным тут выглядзе (напрыклад, размяшчэнне яе ў інстытуцкім сховішчы, публікацыю ў кнізе) са спасылкай на яе арыгінальную публікацыю ў гэтым часопісе.
  3. Аўтары маюць права размяшчаць іх працу ў інтэрнэце (напрыклад, у інстытуцкім сховішчы або на персанальным сайце) да пачатку і падчас працэсу разгляду яе дадзеным часопісам, паколькi гэта можа прывесці да прадуктыўнага абмеркавання і большай колькасці спасылак на дадзеную працу. (Гл. The Effect of Open Access).