Адлюстраванне смерці і замагільнага жыцця ў эпохі Сярэднявечча і Новага часу ў замежнай і беларускай гістарыяграфіі

  • Ніна Валер'еўна Стахно Беларускi дзяржаўны ўнiверсiтэт, пр. Незалежнасцi, 4, 220030, г. Мiнск, Беларусь

Анатацыя

Аналізуюцца працы гісторыкаў, прысвечаныя тэме ўспрымання смерці чалавекам у эпохі Сярэднявечча і Новага часу. Акрэсліваецца кола навуковых праблем, якія былі распрацаваны даследчыкамі. Сцвярджаецца, што вывучэнне дадзенай тэмы першапачаткова ўваходзіла ў сферу інтарэсаў археолагаў і этнолагаў, доўгі час застаючыся па-за ўвагай гісторыкаў. Зроблена выснова пра тое, што ў сусветнай гістарыяграфіі пік цікавасці да акрэсленай праблематыкі назіраўся ў канцы 1970-х – пачатку 1980-х гг., у нашых бліжэйшых суседзяў – у 1990-я гг., а ў Беларусі яна да гэтага часу чакае свайго даследчыка. Нягледзячы на разнастайнасць прааналізаванай літаратуры, нельга сцвярджаць, што тэматыка раскрыта ў розных аспектах і патрабуе толькі абагульнення назапашаных ведаў. Паказана, што большасць даследчыкаў толькі мімаходзь закраналі тэму ўспрымання смерці і праблему канатацыі кніжных і мастацкіх твораў з менталітэтам.

Біяграфія аўтара

Ніна Валер'еўна Стахно, Беларускi дзяржаўны ўнiверсiтэт, пр. Незалежнасцi, 4, 220030, г. Мiнск, Беларусь

аспірантка кафедры гісторыі Беларусі старажытнага часу і сярэдніх вякоў гістарычнага факультэта. Навуковы кіраўнік – кандыдат гістарычных навук, дацэнт Ю. Л. Казакоў

Літаратура

  1. Kheizinga I. Osen’ Srednevekov’ya: issledovanie form zhiznennogo uklada i form myshleniya v XIV i XV vekakh vo Frantsii i Niderlandakh. Moscow, 2004 (in Russ.).
  2. Ar’es F. Chelovek pered litsom smerti. Moscow, 1992 (in Russ.).
  3. Vovelle M. Śmierć w cywilizacji Zachodu. Od roku 1300 po współczesność. Gdańsk, 2008 (in Pol.).
  4. Le Goff Zh. Rozhdenie chistilishcha. Moscow, 2009 (in Russ.).
  5. Delyumo Zh. Grekh i strakh: formirovanie chuvstva viny v tsivilizatsii Zapada (XIII–XVIII vv.). Ekaterinburg, 2003 (in Russ.).
  6. Gurevich A. Y. Kategorii srednevekovoi kul’tury. Moscow, 1984 (in Russ.).
  7. Gurevich A. Y. Kul’tura i obshchestvo srednevekovoi Evropy glazami sovremennikov. Moscow, 1989 (in Russ.).
  8. Rok B. Zagadnienie śmierci w kulturze Rzeczypospolitej czasów saskich. Wrocław, 1991 (in Pol.).
  9. Rok B. Człowiek wobec śmierci w kulturze staropolskiej. Wrocław, 1995 (in Pol.).
  10. Mal’dzis A. I. Jak zhyli nashy prodki w XVIII stagoddzi. Minsk, 2001 (in Belarus.).
  11. Zielecka W. Prawosławni i unici w Rzeczypospolitej XVI–XVIII w. wobec życia i śmierci w świetle testamentów. Warszawa, 2012 (in Pol.).
  12. Bilous N. Testamenty kyjan seredyny XVI – pershoi polovyny XVII stolittja. Kyiv, 2011 (in Ukrainian).
  13. Jakovenko N. «Interment of my body choose with my ancestors»: burial places of Volyn princes in XV – the middle of ХVІІ centuries. Ukraina: kul’turna spadshchina, natcionalna svidomist, derzhavnist : zbirnyk naukovyh prac’ na poshanu L. Vojtovicha. Lviv, 2011. P. 784–808 (in Ukrainian).
  14. Jakovenko N. «Mastered space»: the place of Volyn gentry’s burial (the middle of XVI – the middle of XVII centuries). Od Kijowa do Rzymu. Z dziejów stosunków Rzeczypospolitej ze Stolica Apostolską i Ukrainą. Białystok, 2012. P. 137–152 (in Ukrainian).
  15. Włodarski M. Ars moriendi w literaturze polskiej XV i XVI w. Kraków, 1987.
  16. Huszal G. Przygotowanie do śmierci w XVII w. [Preparing for a death in XVII century]. Roczniki Humanistyczne. Historia. 1983. Vol. XXXI, issue 2. P. 105–151 (in Pol.).
  17. Kosman M. Litewskie kazania pogrzebowe z pierwszej połowy XVII wieku [Lithuanian funeral sermons from the first half of XVII century]. Odrodzenie i Reformacja w Polsce. 1972. Vol. 17. P. 87–114 (in Pol.).
  18. Skwara М. Polskie drukowane oracje pogrzebowe XVII wieku. Bibliografia. Gdańsk, 2010 (in Pol.).
  19. Nowak A. Z. Człowiek wobec wieczności: ukraińskie i białoruskie prawosławne piśmiennictwo żałobne XVII wieku. Kraków, 2008 (in Pol.).
  20. Berezhnaia L. A. Ukrainsko-belorusskaya poeziya i dramaturgiya XVII veka o smerti i zagrobnom mire [Ukrainian-Belarusian poetry and drama of the XVII century on death and afterlife]. Issledovaniya po istorii Ukrainy i Belorussii. 1995. Issue 1. P. 28–50 (in Russ.).
  21. Nowicka-Jeżowa A. Sarmaci i śmierć: o staropolskiej pozji żalobnej. Warszawa , 1992 (in Pol.).
  22. Nowicka-Jeżowa A. Pieśni czasu śmierci: studium z historii duchowości XVI–XVIII wieku. Lublin, 1992 (in Pol.).
  23. Dziubkowa J. Vanitas. Portret trumienny na tle sarmackich obyczajów pogrzebowych. Poznań, 1996–1997 (in Pol.).
  24. Popruzhina A. V. Portrety v konteksti pohoval’noi’ kul’tury shljahty Rechi Pospolytoi’ ta kozac’koi’ starshyny drugoi’ polovyny XVII–XVIII st. [Portraits in the context of the burial culture of the Commonwealths’ nobility and Cossack elders second half of XVII–XVIII centuries]. Pratcі Tcentru pamjatkoznavstva : zbirnyk naukovyh prac’. 2014. No. 25. P. 281–287 (in Ukrainian).
  25. Kosman M. Pompa funebris w Wilnie doby przedrozbiorowej [Pompa funebris in Vilnius before the Partitions]. Lituano-Slavica Posnaniensia. 1994. Vol. 6. P. 131–158 (in Pol.).
  26. Chroscicki J. Pompa funebris. Z dzejow kultury staropolskie. Warszawa, 1974 (in Pol.).
Апублікавана
2017-03-30
Ключавыя словы: гістарыяграфія, ментальнасць, смерць, замагільнае жыццё, Сярэднявечча, Новы час
Як цытаваць
Стахно Н. В. Адлюстраванне смерці і замагільнага жыцця ў эпохі Сярэднявечча і Новага часу ў замежнай і беларускай гістарыяграфіі // Часопіс Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Гісторыя. 2017. 1. С. 83-88.