Адлюстраванне смерці і замагільнага жыцця ў эпохі Сярэднявечча і Новага часу ў замежнай і беларускай гістарыяграфіі
Анатацыя
Аналізуюцца працы гісторыкаў, прысвечаныя тэме ўспрымання смерці чалавекам у эпохі Сярэднявечча і Новага часу. Акрэсліваецца кола навуковых праблем, якія былі распрацаваны даследчыкамі. Сцвярджаецца, што вывучэнне дадзенай тэмы першапачаткова ўваходзіла ў сферу інтарэсаў археолагаў і этнолагаў, доўгі час застаючыся па-за ўвагай гісторыкаў. Зроблена выснова пра тое, што ў сусветнай гістарыяграфіі пік цікавасці да акрэсленай праблематыкі назіраўся ў канцы 1970-х – пачатку 1980-х гг., у нашых бліжэйшых суседзяў – у 1990-я гг., а ў Беларусі яна да гэтага часу чакае свайго даследчыка. Нягледзячы на разнастайнасць прааналізаванай літаратуры, нельга сцвярджаць, што тэматыка раскрыта ў розных аспектах і патрабуе толькі абагульнення назапашаных ведаў. Паказана, што большасць даследчыкаў толькі мімаходзь закраналі тэму ўспрымання смерці і праблему канатацыі кніжных і мастацкіх твораў з менталітэтам.
Літаратура
- Kheizinga I. Osen’ Srednevekov’ya: issledovanie form zhiznennogo uklada i form myshleniya v XIV i XV vekakh vo Frantsii i Niderlandakh. Moscow, 2004 (in Russ.).
- Ar’es F. Chelovek pered litsom smerti. Moscow, 1992 (in Russ.).
- Vovelle M. Śmierć w cywilizacji Zachodu. Od roku 1300 po współczesność. Gdańsk, 2008 (in Pol.).
- Le Goff Zh. Rozhdenie chistilishcha. Moscow, 2009 (in Russ.).
- Delyumo Zh. Grekh i strakh: formirovanie chuvstva viny v tsivilizatsii Zapada (XIII–XVIII vv.). Ekaterinburg, 2003 (in Russ.).
- Gurevich A. Y. Kategorii srednevekovoi kul’tury. Moscow, 1984 (in Russ.).
- Gurevich A. Y. Kul’tura i obshchestvo srednevekovoi Evropy glazami sovremennikov. Moscow, 1989 (in Russ.).
- Rok B. Zagadnienie śmierci w kulturze Rzeczypospolitej czasów saskich. Wrocław, 1991 (in Pol.).
- Rok B. Człowiek wobec śmierci w kulturze staropolskiej. Wrocław, 1995 (in Pol.).
- Mal’dzis A. I. Jak zhyli nashy prodki w XVIII stagoddzi. Minsk, 2001 (in Belarus.).
- Zielecka W. Prawosławni i unici w Rzeczypospolitej XVI–XVIII w. wobec życia i śmierci w świetle testamentów. Warszawa, 2012 (in Pol.).
- Bilous N. Testamenty kyjan seredyny XVI – pershoi polovyny XVII stolittja. Kyiv, 2011 (in Ukrainian).
- Jakovenko N. «Interment of my body choose with my ancestors»: burial places of Volyn princes in XV – the middle of ХVІІ centuries. Ukraina: kul’turna spadshchina, natcionalna svidomist, derzhavnist : zbirnyk naukovyh prac’ na poshanu L. Vojtovicha. Lviv, 2011. P. 784–808 (in Ukrainian).
- Jakovenko N. «Mastered space»: the place of Volyn gentry’s burial (the middle of XVI – the middle of XVII centuries). Od Kijowa do Rzymu. Z dziejów stosunków Rzeczypospolitej ze Stolica Apostolską i Ukrainą. Białystok, 2012. P. 137–152 (in Ukrainian).
- Włodarski M. Ars moriendi w literaturze polskiej XV i XVI w. Kraków, 1987.
- Huszal G. Przygotowanie do śmierci w XVII w. [Preparing for a death in XVII century]. Roczniki Humanistyczne. Historia. 1983. Vol. XXXI, issue 2. P. 105–151 (in Pol.).
- Kosman M. Litewskie kazania pogrzebowe z pierwszej połowy XVII wieku [Lithuanian funeral sermons from the first half of XVII century]. Odrodzenie i Reformacja w Polsce. 1972. Vol. 17. P. 87–114 (in Pol.).
- Skwara М. Polskie drukowane oracje pogrzebowe XVII wieku. Bibliografia. Gdańsk, 2010 (in Pol.).
- Nowak A. Z. Człowiek wobec wieczności: ukraińskie i białoruskie prawosławne piśmiennictwo żałobne XVII wieku. Kraków, 2008 (in Pol.).
- Berezhnaia L. A. Ukrainsko-belorusskaya poeziya i dramaturgiya XVII veka o smerti i zagrobnom mire [Ukrainian-Belarusian poetry and drama of the XVII century on death and afterlife]. Issledovaniya po istorii Ukrainy i Belorussii. 1995. Issue 1. P. 28–50 (in Russ.).
- Nowicka-Jeżowa A. Sarmaci i śmierć: o staropolskiej pozji żalobnej. Warszawa , 1992 (in Pol.).
- Nowicka-Jeżowa A. Pieśni czasu śmierci: studium z historii duchowości XVI–XVIII wieku. Lublin, 1992 (in Pol.).
- Dziubkowa J. Vanitas. Portret trumienny na tle sarmackich obyczajów pogrzebowych. Poznań, 1996–1997 (in Pol.).
- Popruzhina A. V. Portrety v konteksti pohoval’noi’ kul’tury shljahty Rechi Pospolytoi’ ta kozac’koi’ starshyny drugoi’ polovyny XVII–XVIII st. [Portraits in the context of the burial culture of the Commonwealths’ nobility and Cossack elders second half of XVII–XVIII centuries]. Pratcі Tcentru pamjatkoznavstva : zbirnyk naukovyh prac’. 2014. No. 25. P. 281–287 (in Ukrainian).
- Kosman M. Pompa funebris w Wilnie doby przedrozbiorowej [Pompa funebris in Vilnius before the Partitions]. Lituano-Slavica Posnaniensia. 1994. Vol. 6. P. 131–158 (in Pol.).
- Chroscicki J. Pompa funebris. Z dzejow kultury staropolskie. Warszawa, 1974 (in Pol.).
Copyright (с) 2017 Часопіс Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Гісторыя
Гэты прадукт даступны па ліцэнзіі Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрыбуцыя — Некамерцыйнае выкарыстанне») 4.0 Сусветная.
Аўтары, якія публікуюцца ў гэтым часопісе, пагаджаюцца з наступным:
1. Аўтары захоўваюць за сабой аўтарскія правы на работу і перадаюць часопісу права першай публікацыі работы на ўмовах ліцэнзіі Creative Commons Attribution-NonCommercial. 4.0 International (CC BY-NC 4.0).
2. Аўтары захоўваюць права заключаць асобныя кантрактныя дамоўленасці, звязаныя з неэксклюзіўным распаўсюджаннем версіі работы ў апублікаваным тут выглядзе (напрыклад, размяшчэнне яе ў інстытуцкім сховішчы, публікацыя ў кнізе) са спасылкай на яе арыгінальную публікацыю ў гэтым часопісе.
3. Аўтары маюць права размяшчаць сваю работу ў інтэрнэце (напрыклад, у інстытуцкім сховішчы або на персанальным сайце) да і ў час працэсу разгляду яе гэтым часопісам, паколькі гэта можа прывесці да прадуктыўнага абмеркавання і большай колькасці спасылак на дадзеную работу. (Гл. The Effect of Open Access).