Адміністрацыйна-кананічны статус Беларускай мітраполіі ў перыяды нямецкай акупацыі і пасляваеннай эміграцыі (1941–1956)

  • Аляксандр Валер’евіч Слесараў Мінская духоўная акадэмія, вул. Зыбіцкая, 27, 220030, г. Мінск, Беларусь https://orcid.org/0000-0002-4892-999X
DOI:: https://doi.org/10.33581/2520-6338-2020-2-40-50

Анатацыя

Разгледжана спецыфіка адміністрацыйна-кананічнага статусу Беларускай мітраполіі ў дыяспары, якая на працягу 1946–1956 гг. знаходзілася ў юрысдыкцыі Рускай праваслаўнай царквы за мяжой. Зроблена выснова пра паэтапнае паніжэнне статусу мітраполіі з 1950 па 1956 г., якое прывяло да спынення яе існавання. Адной з найважнейшых прычын ліквідацыі Беларускай мітраполіі ў дыяспары бачыцца занепакоенасць епіскапата Рускай праваслаўнай царквы за мяжой адносна магчымага ўзнікнення напружанасці ў царкоўным жыцці, абумоўленай нацыянальным пытаннем. Вынікам скасавання Беларускай мітраполіі стала больш глыбокая інтэграцыя беларускіх эмігрантаў у культурнае асяроддзе рускай дыяспары.

Біяграфія аўтара

Аляксандр Валер’евіч Слесараў, Мінская духоўная акадэмія, вул. Зыбіцкая, 27, 220030, г. Мінск, Беларусь

кандыдат багаслоўя, дацэнт; прарэктар па навуковай рабоце, загадчык кафедры царкоўнай гісторыі і царкоўна-практычных дысцыплін

Літаратура

  1. Alekseev VI, Stavru F. [The Russian Orthodox Church in the territory occupied by Germans]. Russkoe Vozrozhdenie. 1981;16:91–121. Russian.
  2. Afanasii (Martos), Archbishop. Belarus’ v istoricheskoi, gosudarstvennoi i tserkovnoi zhizni [Belarus in historical, state and church life]. Buenos Aires: [s. n.]; 1966. 299 p. Russian.
  3. Kasjak I. Z gistoryi pravaslawnaj carkvy belaruskaga narodu [From the history of the Orthodox Church of the Belarusian people]. New York: Belarusian Central Council; 1956. 191 р. Belarusian.
  4. Pospelovskii DV. Russkaya pravoslavnaya tserkov’ v XX veke [The Russian Orthodox Church in the 20th century]. Moscow: Respublika; 1995. 511 p. Russian.
  5. Shkarovskii MV. Natsistskaya Germaniya i pravoslavnaya tserkov’ [Nazi Germany and the Orthodox Church]. Moscow: Izdatel’stvo Krutitskogo podvor’ya; 2002. 523 p. Russian.
  6. Shkarovskii MV. Russkaya pravoslavnaya tserkov’ pri Staline i Khrushcheve (Gosudarstvenno-tserkovnye otnosheniya v SSSR v 1939–1964 godakh) [The Russian Orthodox Church under Stalin and Khrushchev (State-church relations in the USSR in 1939–1964)]. Moscow: Izdatel’stvo Krutitskogo podvor’ya; 2005. 423 p. Russian.
  7. Garbinski Ju. Belaruskija rjeligijnyja dzejachy XX stagoddzja. Zhyccjarysy. Martyralogija. Uspaminy [Belarusian religious figures of the 20th century. Cheerleaders. Martyrology. Memories]. Minsk: Belaruski knigazbor; 1999. 752 р. Belarusian.
  8. Garbinski Ju. [Introduction]. In: Lapicki M. U sluzhjen’ni Bogu j Belarusi [In the service of God and Belarus]. New York: Belarusian Institute of Arts and Sciences; 2005. p. ІХ–XLVIII. Co-published by the Institute of Slavic Studies, Polish Academy of Sciences. Belarusian.
  9. Silova SV. Pravoslavnaya tserkov’ v Belorussii v gody Velikoi Otechestvennoi voiny (1941–1945 gg.) [The Orthodox Church in Belarus during the Great Patriotic War (1941–1945)]. Grodno: Yanka Kupala State University of Grodno; 2003. 105 p. Russian.
  10. Jarmusik JeS. Kanfesijnaja gistoryja Belarusi [Confessional history of Belarus]. Minsk: National Institute for Higher Education; 2016. 200 p. Belarusian.
  11. [Interview with the President of the Belarusian Central Council R. Ostrovsky]. Aposhnija vestki: infarmacyjny listok. 1948 January 28. p. 5–7. Belarusian.
  12. Znich M. Zdrada [Betrayal]. [S. l.]: [s. n.]; 1948. 31 р. Belarusian.
  13. Kavalewski V. Who is going there? Adelaide: Belarusian Historical Society in Australia; 2008. 287 р. Belarusian.
  14. Merljak K. Dzejnasc’ Kastusja Merljaka na jemigracyi. Praniklivas’c’ i praktychny padyhod [The activity of Kastus Merlyak in exile. Discernment and practical approach]. New York: [s. n.]; 1992. 476 р. Belarusian.
  15. Krivonos Feodor, priest, Teplova VA, Chakvin IV, Orzhekhovskii IV, Sheikin GV, Silova SV, et al. [Belarus]. In: Pravoslavnaya entsiklopediya. Tom 4 [Orthodox encyclopedia. Volume 4]. Moscow: Tserkovno-nauchnyi tsentr «Pravoslavnaya entsiklopediya»; 2002. p. 467–497. Russian.
  16. Kinstler AV, Kornilov AA. Activities of the North German Vicariate of Russian Orthodox Church Abroad in time of bishop Afanasy’s (Martos) office (1946–1950). Vestnik Pravoslavnogo Svyato-Tikhonovskogo gumanitarnogo universiteta. Seriya 2. Istoriya. Istoriya Russkoi pravoslavnoi tserkvi. 2019;87:108–123. Russian.
  17. Kornilov AA. Arch-pastors in Schleissheim camp for displaced persons. Ezhegodnaya bogoslovskaya konferentsiya Pravoslavnogo Svyato-Tikhonovskogo gumanitarnogo universiteta. 2007;17(1):277–290. Russian.
  18. Kosik OV. [Benedict (Bobkovsky)]. In: Pravoslavnaya entsiklopediya. Tom 7 [Orthodox encyclopedia. Volume 7]. Moscow: Tserkovno-nauchnyi tsentr «Pravoslavnaya entsiklopediya»; 2004. р. 577–578. Russian.
  19. Kostryukov AA. Russkaya zarubezhnaya tserkov’ v 1939–1964 gg. Administrativnoe ustroistvo i otnosheniya s Tserkov’yu v Otechestve [The Russian Church Abroad in 1939–1964. Administrative structure and relations with the Church in the Fatherland]. Moscow: Izdatel’stvo PSTGU; 2015. 488 p. Russian.
  20. Krivonos Feodor, priest, Silova SV, Shlenov Vladimir, archpriest. [Athanasius (Martos)]. In: Pravoslavnaya entsiklopediya. Tom 4 [Orthodox encyclopedia. Volume 4]. Moscow: Tserkovno-nauchnyi tsentr «Pravoslavnaya entsiklopediya»; 2002. p. 12–13. Russian.
  21. Tsypin Vladislav, archpriest. Istoriya Russkoi tserkvi, 1917–1997 [History of the Russian Church, 1917–1997]. Moscow: Izdatel’stvo Spaso-Preobrazhenskogo Valaamskogo monastyrya; 1997. 831 p. Russian.
  22. Shkarovsky MV. The Synod of Bishops of the Russian Orthodox Church Outside of Russia and the Russian religious emigré community in Yugoslavia after the end of World War Two (1945–1950). Christian reading. 2016;6:218–271. Russian.
  23. Gardzienka A. Belaruskaja cjentral’naja rada (BCR): stvarjenne, dzejnasc’, zanjapad. 1943–1995 [The Belarusian Central Council (BCС): creation, activity, decline. 1943–1995]. Minsk: Knigazbor; 2016. 478 р. Belarusian.
  24. Gardzienka A. Belaruski kangrjesavy kamitjet Amjeryki (BKKA) [The Belarusian Congress Committee of America (BCCA)]. Smоlensk: [s. n.]; 2009. 428 р. Belarusian.
  25. Gardzienka A. [The political schism in Belarusian emigration]. Belaruski gistarychny agljad. 2009;16(2):452–475. Belarusian.
  26. Gardzienka NS. Belarusy w Vjalikabrytanii [Belarusians in the UK]. Minsk: Medysont; 2010. 620 р. Belarusian.
  27. Krivonos Feodor, priest. U Boga mertvykh net. Neizvestnye stranitsy iz istorii Minskoi eparkhii (1917–1939 gody) [God has no dead. Unknown pages from the history of the Minsk diocese (1917–1939)]. Minsk: MFCP; 2007. 240 р. Russian.
  28. Slesarev AV. [The Gomel Orthodox Diocese in the first half of the twentieth century: education, development, liquidation]. Trudy Minskoi dukhovnoi akademii. 2016;13:269–305. Russian.
  29. Kasmovich D. Za vol’nuju i suvjerjennuju Belarus’ [For a free and sovereign Belarus]. Vilno: Gudas; 2006. 224 p. Belarusian.
  30. Apanas, Archbishop. Na nive Hrystovaj: u pjacidzesjatyja wgodki s’vjatarstva, 1928–1978. Uspaminy [In the field of Christ: the fiftieth anniversary of the priesthood, 1928–1978. Memories]. New York: Belarusian Institute of Arts and Sciences; 2005. 192 p. Belarusian.
  31. [Belarusian Orthodox priests in Germany 1944–1945]. Zapisy. Belaruski instytut navuki j mastactva. 2006;30:246–249. Belarusian.
  32. Bird E. Thomas. Orthodoxy in Byelorussia: 1917–1980. Zapisy. Belaruski instytut navuki j mastactva. 1983;17:144–208.
  33. Krylovich M. [The Belarusian liberation movement and the Orthodox Church]. Belaruskae slova. 1950 March 25. p. 12. Belarusian.
  34. Slesarev AV. [Historical circumstances and political background of the church schism of the Belarusian emigration in 1948–1949]. ΧΡΟΝΟΣ. Tserkovno-istoricheskii al’manakh. 2017;5:83–110. Russian.
  35. Slesarev AV. Background of the origin and history of the development of the Belarusian Council of Orthodox Churches in North America in 1950–1976. Christian reading. 2019;4:176–192. Russian.
Апублікавана
2020-04-20
Ключавыя словы: аўтакефалія, беларуская дыяспара, Беларуская мітраполія, Беларуская праваслаўная царква, Канстанцінопальскі патрыярхат, праваслаўе, Маскоўскі патрыярхат, праваслаўная царква, Руская праваслаўная царква за мяжой, эміграцыя
Арганізацыі, якія падтрымліваюць Аўтар дзякуе намесніку дырэктара ўстановы «Беларускі дзяржаўны архіў-музей літаратуры і мастацтва» Н. С. Гардзіенка (Мінск, Беларусь), супрацоўніку Архіва Германскай епархіі Рускай праваслаўнай царквы за мяжой А. У. Кінстлеру (Мюнхен, Германія), Я. Запрудніку (Сомерсет, Нью-Джэрсі, ЗША) і святару Валерыю Трухану (Мінск, Беларусь) за спрыянне ў пошуку дакументальных матэрыялаў па гісторыі беларускай дыяспары.
Як цытаваць
Слесараў А. В. Адміністрацыйна-кананічны статус Беларускай мітраполіі ў перыяды нямецкай акупацыі і пасляваеннай эміграцыі (1941–1956) // Часопіс Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Гісторыя. 2020. 2. С. 40-50.
Выпуск
№ 2 (2020): Часопіс Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Гісторыя
Падзел
Гісторыя Беларусі

Copyright (с) 2020 Часопіс Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Гісторыя

Ліцэнзія Creative Commons

Гэты прадукт даступны па ліцэнзіі Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрыбуцыя — Некамерцыйнае выкарыстанне») 4.0 Сусветная.

Аўтары, якія публікуюцца ў гэтым часопісе, пагаджаюцца з наступным:

 

1. Аўтары захоўваюць за сабой аўтарскія правы на работу і перадаюць часопісу права першай публікацыі работы на ўмовах ліцэнзіі Creative Commons Attribution-NonCommercial. 4.0 International (CC BY-NC 4.0).

2. Аўтары захоўваюць права заключаць асобныя кантрактныя дамоўленасці, звязаныя з неэксклюзіўным распаўсюджаннем версіі работы ў апублікаваным тут выглядзе (напрыклад, размяшчэнне яе ў інстытуцкім сховішчы, публікацыя ў кнізе) са спасылкай на яе арыгінальную публікацыю ў гэтым часопісе.

3. Аўтары маюць права размяшчаць сваю работу ў інтэрнэце (напрыклад, у інстытуцкім сховішчы або на персанальным сайце) да і ў час працэсу разгляду яе гэтым часопісам, паколькі гэта можа прывесці да прадуктыўнага абмеркавання і большай колькасці спасылак на дадзеную работу. (Гл. The Effect of Open Access).