Сацыяльна-прававое становішча настаўнікаў сярэдніх навучальных устаноў Беларусі ў другой палове ХІХ – пачатку ХХ ст.

  • Валянціна Міхайлаўна Астрога Беларускі дзяржаўны тэхналагічны ўніверсітэт, вул. Свярдлова, 13а, 220006, г. Мінск, Беларусь

Анатацыя

Адзначана, што да сярэдзіны ХІХ ст. урадавая палітыка ў сферы народнай адукацыі Расіі не адпавядала наспелым патрэбам сацыяльна-эканамічнага і культурнага развіцця краіны. Школьная рэформа 1864 г. дала штуршок мадэрнізацыі існуючай сістэмы асветы, востра паставіўшы на парадак дня праблему забеспячэння навучальных устаноў усіх тыпаў кваліфікаванымі педагагічнымі кадрамі. Сацыяльны статус выкладчыкаў сярэдніх навучальных устаноў вызначала шырокая нарматыўна-прававая база, якая акрэслівала кола правоў і абавязкаў настаўнікаў (законы, указы, пастановы, распараджэнні, цыркуляры, статуты, інструкцыі і г. д.), а таксама вызначала ўзровень матэрыяльнага даходу – ступень забяспечанасці жыцця і дастатку, паказчык прэстыжу і становішча ў грамадстве прадстаўнікоў гэтай інтэлігентнай прафесіі. Разгледжана сацыяльна-прававое становішча выкладчыкаў сярэдніх навучальных устаноў Беларусі ў другой палове ХІХ – пачатку ХХ ст. Праведзены параўнальны аналіз статусу настаўнікаў сярэднiх i пачатковых навучальных устаноў.

Біяграфія аўтара

Валянціна Міхайлаўна Астрога, Беларускі дзяржаўны тэхналагічны ўніверсітэт, вул. Свярдлова, 13а, 220006, г. Мінск, Беларусь

кандыдат гістарычных навук, дацэнт; дацэнт кафедры гісторыі Беларусі і паліталогіі

Літаратура

  1. Korchinsky I. Lichnost’ uchitelya nachal’noi tserkovnoi shkoly [The personality of the teacher of primary Church school]. Hrodna: Gubernskaya tipografiya; 1901. 12 p. Russian.
  2. Rodevich MV. Sbornik deistvuyushchikh postanovlenii i rasporyazhenii po zhenskim gimnaziyam i progimnaziyam Ministerstva narodnogo prosveshcheniya [Collection of existing ordinances and regulations on women’s gymnasiums and schools of the Ministry of Public Education]. Saint Petersburg: Doctor’s M. A. Khan tipography; 1884. 88 p. Russian.
  3. [Restrictions for persons in the service of]. In: Falbork GA, Charnolusky V. Nastol’naya kniga po narodnomu obrazovaniyu. 1899–1911. Tom 2 [A handbook on public education. 1899–1911. Volume 2]. Saint Petersburg: Znaniya; 1901. p. 715–1538. Russian.
  4. Suchkov IV. [Social and spiritual appearance of Russian teaching at the turn of the XIX–XX centuries]. Otechestvennaya istoriya. 1995;1:62–77. Russian.
  5. [Rules about asking for the Highest awards. Extract from approved orders and other distinctions]. In: Falbork GA, Charnolusky V. Nastol’naya kniga po narodnomu obrazovaniyu. 1899–1911. Tom 2 [Handbook for public education. 1899–1911. Volume 2]. Saint Petersburg: Znanie; 1901. p. 715–1538. Russian.
  6. [Dismissal in releases from posts and from the service]. In: Falbork GA, Charnolusky V. Nastol’naya kniga po narodnomu obrazovaniyu. 1899–1911. Tom 2 [Handbook for public education. 1899–1911. Volume 2]. Saint Petersburg: Znanie; 1901. p. 715–1538. Russian.
  7. Zubkov IV. Rossiiskoe uchitel’stvo: povsednevnaya zhizn’ prepodavatelei zemskikh shkol, gimnazii i real’nykh uchilishch. 1870–1916 [Russian teaching: daily life of teachers of Zemstvo schools, gymnasiums and real schools. 1870–1916]. Moscow: Novyi khronograf; 2010. 528 p. Russian.
  8. [Extract from the Charter of military conscription]. In: Falbork GA, Charnolusky V. Nastol’naya kniga po narodnomu obrazovaniyu. 1899–1911. Tom 1 [A book on public education. 1899–1911. Volume 1]. Saint Petersburg: Znanie; 1899. p. 1–713. Russian.
  9. [About adoption in the civil service and determining the positions]. In: Falbork GA, Charnolusky V. Nastol’naya kniga po narodnomu obrazovaniyu. 1899–1911. Tom 2 [Handbook for public education. 1899–1911. Volume 2]. Saint Petersburg: Znanie; 1901. p. 715–1538. Russian.
  10. [About pensions and one-time allowances for the educational part of the Ministry of Public Education]. In: Falbork GA, Charnolusky V. Nastol’naya kniga po narodnomu obrazovaniyu. 1899–1911. Tom 2 [Handbook of public education. 1899–1911. Volume 2]. Saint Petersburg: Znanie; 1901. p. 715–1538. Russian.
Апублікавана
2019-02-15
Ключавыя словы: настаўніцкая інтэлігенцыя, вучэбная акруга, сярэднія навучальныя ўстановы, гімназіі, рэальныя вучылішчы, сацыяльна-прававы статус, вучэбна-выхаваўчы працэс
Як цытаваць
Астрога В. М. Сацыяльна-прававое становішча настаўнікаў сярэдніх навучальных устаноў Беларусі ў другой палове ХІХ – пачатку ХХ ст. // Часопіс Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Гісторыя. 2019. 1. С. 57-66.
Выпуск
№ 1 (2019): Часопіс Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Гісторыя
Падзел
Гісторыя Беларусі

Copyright (с) 2019 Часопіс Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Гісторыя

Ліцэнзія Creative Commons

Гэты прадукт даступны па ліцэнзіі Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрыбуцыя — Некамерцыйнае выкарыстанне») 4.0 Сусветная.

Аўтары, якія публікуюцца ў гэтым часопісе, пагаджаюцца з наступным:

 

1. Аўтары захоўваюць за сабой аўтарскія правы на работу і перадаюць часопісу права першай публікацыі работы на ўмовах ліцэнзіі Creative Commons Attribution-NonCommercial. 4.0 International (CC BY-NC 4.0).

2. Аўтары захоўваюць права заключаць асобныя кантрактныя дамоўленасці, звязаныя з неэксклюзіўным распаўсюджаннем версіі работы ў апублікаваным тут выглядзе (напрыклад, размяшчэнне яе ў інстытуцкім сховішчы, публікацыя ў кнізе) са спасылкай на яе арыгінальную публікацыю ў гэтым часопісе.

3. Аўтары маюць права размяшчаць сваю работу ў інтэрнэце (напрыклад, у інстытуцкім сховішчы або на персанальным сайце) да і ў час працэсу разгляду яе гэтым часопісам, паколькі гэта можа прывесці да прадуктыўнага абмеркавання і большай колькасці спасылак на дадзеную работу. (Гл. The Effect of Open Access).