Станаўленне матэматычнай адукацыі і навукі ў Беларускім дзяржаўным універсiтэце (1919 г. – 1920-я гг.)

  • Алег Антонавіч Яноўскі Беларускi дзяржаўны ўнiверсiтэт, пр. Незалежнасцi, 4, 220030, г. Мiнск, Беларусь

Анатацыя

На аснове архіўных матэрыялаў і іншых крыніц разгледжаны складаны працэс станаўлення матэматычнай адукацыі і правядзення навуковых даследаванняў у розных галінах ведаў у Беларускім дзяржаўным універсітэце. Асаблівая ўвага звернута на бесперапынныя ў 1919–1921 гг. дыскусіі сярод афіцыйных асоб і навукоўцаў аб правамернасці стварэння асобнага матэматычнага факультэта ў БДУ. Упершыню падрабязна прадстаўлена пазіцыя выбітнага матэматыка, арганізатара матэматычнай адукацыі, ураджэнца Беларусі І. Р. Брайцава. Перыяд 1920-х  гг. вызначаны як несумненна значны этап не толькі ў станаўленні матэматычнага складніка ў агульным характары БДУ, але і ў фарміраванні асноў будучага высокага ўзроўню ўніверсітэцкай матэматыкі.

Біяграфія аўтара

Алег Антонавіч Яноўскі, Беларускi дзяржаўны ўнiверсiтэт, пр. Незалежнасцi, 4, 220030, г. Мiнск, Беларусь

кандыдат гістарычных навук, прафесар; загадчык кафедры гісторыі Расіі гістарычнага факультэта

Літаратура

  1. Downar-Zapol’ski M. Vybranae [Favorites]. Lebedzeva V, compiler. Mіnsk: Belaruskaja navuka; 2017. 668 p. (Belaruski knigazbor). Belarusian.
  2. Abetsedarskii LS, Babitskii BE, Godnev TN, Dement’ev VA, Dorogin VA, Zhirkevich MI, et al., compilers. Belorusskii gosudarstvennyi universitet imeni V. I. Lenina [Lenin Belarusian State University]. Minsk: Izdatel’stvo Ministerstva vysshego, srednego spetsial’nogo i professional’nogo obrazovaniya BSSR; 1962. 278 p. Russian.
  3. Kozhushkov AI, Labuda AA, Gusak AA, Kaputskii FN, Petrovich PG, Romanovskii NT, et аl., compilers. Belorusskii ordena Trudovogo Krasnogo Znameni gosudarstvennyi universitet imeni V. I. Lenina [Belarusian Order of the Red Banner of Labor State University named after V. I. Lenin]. Minsk: Belarusian State University; 1971. 319 p. Russian.
  4. Turuk FF. [University chronicle]. Trudy Belorusskogo gosudarstvennogo universiteta v Minske. 1922;1:175–207. Russian.
  5. Pichjeta UI. [Belarusian State University on the eve of the 10th anniversary of the October Revolution]. In: Belaruski dzjarzhawny wniversitjet 1921–1927: da 10-j gadaviny Kastrychnikavaj rjevaljucyi [Belarusian State University 1921–1927: to the 10th anniversary of the October Revolution]. Mensk: [s. n.]; 1927. p. 5–46. Belarusian.
  6. Pіcheta UІ. [Soviet power and the question of opening a university in Belarus]. Saveckae budawnictva. 1928;6:137–143. Belarusian.
  7. Katsenbogen SZ. [Belarusian State University for the 1921–1922 academic year: results and prospects]. Trudy Belorusskogo gosudarstvennogo universiteta v Minske. 1922;2–3:326–364. Russian.
  8. Katsenbogen SZ, compiler. Belorusskii gosudarstvennyi universitet v 1922–23 uchebnom godu (Itogi i perspektivy) [Belarusian State University for the 1922–23 academic year (Results and prospects)]. Minsk: 1-ya Gostipografiya «Beltrestpechati»; 1923. 52 p. Russian.
  9. Yanovskij OA. [Joseph Stepanovich Pyatosin]. In: Korol’ AD, Burachonok AV, Guzhalovskii AA, Ershova OI, Zakharkevich SA, Kokhnovich VA, et al. Intellektualnaya elita Belarusi. Osnovopolojniki belorusskoi nauki i visshego obrazovaniya (1919–1961) [The intellectual elite of Belarus. Founders of Belarusian science and higher education (1919–1961)]. Korol’ AD, editor. Minsk: Belarusian State University; 2019. p. 75–88. Russian.
  10. Yanovskij OA. [Vladimir Kondratyevich Dydyrko]. In: Korol’ AD, Burachonok AV, Guzhalovskii AA, Ershova OI, Zakharkevich SA, Kokhnovich VA, et al. Intellektualnaya elita Belarusi. Osnovopolojniki belorusskoi nauki i visshego obrazovaniya (1919–1961) [The intellectual elite of Belarus. Founders of Belarusian science and higher education (1919–1961)]. Korol’ AD, editor. Minsk: Belarusian State University; 2019. p. 23–37. Russian.
  11. Yanovskij OA. [Arseny Alekseevich Mikhailovsky]. In: Korol’ AD, Burachonok AV, Guzhalovskii AA, Ershova OI, Zakharkevich SA, Kokhnovich VA, et al. Intellektualnaya elita Belarusi. Osnovopolojniki belorusskoi nauki i visshego obrazovaniya (1919–1961) [The intellectual elite of Belarus. Founders of Belarusian science and higher education (1919–1961)]. Korol’ AD, editor. Minsk: Belarusian State University; 2019. p. 62–74. Russian.
  12. Kohnovich VA. [Celestine Leonovich Burstin]. In: Ablameiko SV, Brigadin PI, Gribko IL, Ershova OI, Zakharkevich SA, Kokhnovich VA, et al. Intellektualnaya elita Belarusi. Osnovopolojniki belorusskoi nauki i visshego obrazovaniya (1919–1941) [The intellectual elite of Belarus. Founders of Belarusian science and higher education (1919–1941)]. Ablameiko SV, editor. Minsk: Belarusian State University; 2017. p. 123–131. Russian.
  13. Hodin SN. Yakov Pinhusovich Grommer [Yakov Pinkhusovich Grommer]. In: Korol’ AD, Bochilo IG, Burachonok AV, Voitovich AV, Gernovich TD, Ershova OI, et al. Intellektualnaya elita Belarusi. Osnovopolojniki belorusskoi nauki i visshego obrazovaniya (1919–2021) [Intellectual elite of Belarus. Founders of Belarusian science and higher education (1919–2021)]. Minsk: Belarusian State University; 2021. p. 36–44. Russian.
  14. Belaruski dzjarzhawny wniversitjet. Agljad vykladannja na 1-m kurse pedagagichnaga fakul’tjeta Belaruskaga dzjarzhawnaga wniversitjeta [Review of teaching in the 1st year of the pedagogical faculty of the Belarusian State University]. Mensk: Galowlitbel; 1926. 67 p. Belarusian.
  15. Belaruski dzjarzhawny wniversitjet. Agljad vykladannja na pedagagichnym fakul’tjece Belaruskaga dzjarzhawnaga wniversitjeta w 1927/28 akadjemichnym godze [Review of teaching at the pedagogical faculty of the Belarusian State University in the 1927/28 academic year]. Mensk: Galowlitbel; 1927. 68 p. Belarusian.
  16. Belaruski dzjarzhawny wniversitjet. Agljad vykladannja na fakul’tjece prava i gaspadarki Belaruskaga dzjarzhawnaga wniversitjeta w 1927/28 akadjemichnym godze [Review of teaching at the faculty of law and economy of the Belarusian State University in the 1927/28 academic year]. Mensk: Galowlitbel; 1927. 33 p. Belarusian.
  17. [On the activities of the physics and mathematics section of the scientific society at the Belarusian State University (for a 5-year period: from February 1923 to February 1928)]. Trudy Belorusskogo gosudarstvennogo universiteta. 1928;17–18: 359–362. Russian.
Апублікавана
2021-08-10
Ключавыя словы: Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт, матэматыка, матэматычныя вучэбныя дысцыпліны, матэматычная навука, выкладчыкі матэматыкі
Як цытаваць
Яноўскі А. А. Станаўленне матэматычнай адукацыі і навукі ў Беларускім дзяржаўным універсiтэце (1919 г. – 1920-я гг.) // Часопіс Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Гісторыя. 2021. 3. С. 19-32.