Палітычнае масонства ў агульна-палітычным жыцці Расіі і Беларусі ў 1905–1917 гг.
Анатацыя
Разгледжаны асноўныя этапы дзейнасці расійскага палітычнага масонства ў пачатку ХХ ст. Прааналізаваны працэс стварэння масонскіх ложаў, іх партыйны, сацыяльны і нацыянальны склад, прынцыпы ўзаемадзеяння і каналы ўплыву на дзяржаву і грамадства. Сцвярджаецца, што «Вялікі Усход народаў Расіі» – найбуйнейшая масонская арганізацыя, а яе ядро складалі прадстаўнікі партыі канстытуцыйных дэмакратаў, што спрыяла ўключэнню масонаў у палітычнае жыццё Расійскай імперыі. Выяўлена далучанасць вольных муляраў да многіх прадпрыемстваў Прагрэсіўнага блока ў 1915–1917 гг., у тым ліку да арганізацыі прапагандысцкай кампаніі супраць царскага ўрада. Паказана, што на тэрыторыі Беларусі масоны прытрымліваліся «краёвай» ідэалогіі, пры падтрымцы мясцовых канстытуцыйных дэмакратаў у масонства ўступіла група беларускіх грамадскіх дзеячаў, звязаных з рэдакцыяй газеты «Наша Ніва».
Літаратура
- Hass L. [Once again about the Freemasonry in Russia at the beginning of the XX century]. Voprosy istorii. 1990. No 1. P. 24 –35 (in Russ.).
- Solovyev О. F. [Russian Freemasonry 1730–1917]. Мoscow, 1993 (in Russ.).
- Startsev V. I. [Russian political Freemasonry of the early twentieth century. Allowance for special course]. Saint Petersburg, 1996 (in Russ.).
- Nikolaevskij B. I. [Russian masons and revolution]. Мoscow, 1990 (in Russ.).
- Brachev V. S. [Russian Freemasonry of the ХХ century]. Saint Petersburg, 2000 (in Russ.).
- Smolyanchuk А. [From the history of Vilno freemasonry of the ХХ сentury]. Spadchyna. 1998. No. 5. P. 50–58 (in Belarus.).
- Serkov A. I. [The history of Russian freemasonry, 1845–1945]. Saint Petersburg, 1997 (in Russ.).
- Engelgardt B. А. [Memories] Dep. Manuscr. Russ. Nat. Libr. Fund 1052. R. 1. P. 29 (in Russ.).
- Smolyanchuk А. (ed.) [Notes from M. Romer’s diary]. Spadchyna. 1998. No. 5. P. 59–67. (in Belarus.).
- [Russian political freemasonry. 1906 – 1918 гг. (Documents from the archive of the Hoover Institution of War, Revolution and Peace). Introduction and comments by B. I. Startsev]. Istoriya SSSR. 1989. No. 6. P. 119–134 (in Russ.).
- Kerenskiy А. F. [The Kerenskij memories Russia and history turning point]. Мoscow, 1996 (in Russ.).
- Stashkevich М. S. [Premises and the process of political parities formation on the territory of Belarus (the end of the XIX с. – February 1917)]. Belaruski gistarichny chasopis. 1999. No. 3. P. 18–19 (in Belarus.).
- [From the investigative cases of N. V. Nekrasov 1921, 1931 and 1939] (Introduction by V. V. Polikarpov). Voprosy istorii. 1998. No. 11–12. P. 10– 48 (in Russ.).
- Hass L. [Russian Masons of the first decades of the ХХ]. Moscow, 1990. P. 134 –155 (in Russ.).
- Obolenskij V. А. [My life, my contemporaries]. Paris, 1988 (in Russ.).
- Serkov А. I. [Russian Freemasonry, 1731–2000 (Encyclopedia dictionary)]. Мoscow, 2001 (in Russ.).
- Latyshonok А. [Nationality – Belarusian]. Minsk, 2009 (in Belarus.).
- Smolyanchuk А. F. (ed.). [Freemasons in the Belarusian history. The end of the XVIII – the beginning of the ХХ]. Vilno, 2005 (in Russ.).
- Mihnyuk V. N. (ed.). [Anton Lutsevich: Materials of the investigative case of the NKVD BSSR]. Minsk, 1997 (in Russ.).
- [Letters from А. I. Lutskevich to P. N.Milyukov (1911–1912 гг.)]. State Archive Russ. Fed. Fund 579. R. 1. P. 4939 (in Russ.).
- Novina A. I. [Results and prospects of the «national» policy in Belarus]. Rech. 1911. P. 5 (in Russ.).
- Kanischeva N. I. [The congresses and conferences of the Constitutional Democratic Party] : in 3 vol. Мoscow, 2000. Vol. 2 : 1908–1914 (in Russ.).
- Kanischeva N. [Kolyubakin Alexandr Mihailovich]. Politicheskie partii Rossii. Konets XIX – pervaya tret’ XX vv. [Political parties of Russia. The end XIX – first third of the ХХ]. Moscow, 1996 (in Russ.).
- Berberova N. N. [People and lodges. Russian Masons of the XX century]. Kharkov ; Мoscow, 1997 (in Russ.).
- [In societies and meetings]. Vechernyaya gazeta (Vilno). 1915. May 15. P. 2 (in Russ.).
- Averh А. Ya. [Masons and Revolution]. Мoscow, 1990 (in Russ.).
- Milyukov P. N. [Memories]. Мoscow, 1991 (in Russ.).
- [General meeting of V.G.О.К.]. Vitebski listok. 1917. March 18. P. 2–3 (in Russ.).
- [А. О. Volkovich – mayor]. Vitebski listok. 1917. March 17. P. 3 (in Russ.).
- Aronson G. [Russia on the eve of the revolution. Historical studies. Monarchists, liberals, masons, socialists]. New York, 1962 (in Russ.).
Copyright (с) 2017 Часопіс Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Гісторыя
Гэты прадукт даступны па ліцэнзіі Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрыбуцыя — Некамерцыйнае выкарыстанне») 4.0 Сусветная.
Аўтары, якія публікуюцца ў гэтым часопісе, пагаджаюцца з наступным:
1. Аўтары захоўваюць за сабой аўтарскія правы на работу і перадаюць часопісу права першай публікацыі работы на ўмовах ліцэнзіі Creative Commons Attribution-NonCommercial. 4.0 International (CC BY-NC 4.0).
2. Аўтары захоўваюць права заключаць асобныя кантрактныя дамоўленасці, звязаныя з неэксклюзіўным распаўсюджаннем версіі работы ў апублікаваным тут выглядзе (напрыклад, размяшчэнне яе ў інстытуцкім сховішчы, публікацыя ў кнізе) са спасылкай на яе арыгінальную публікацыю ў гэтым часопісе.
3. Аўтары маюць права размяшчаць сваю работу ў інтэрнэце (напрыклад, у інстытуцкім сховішчы або на персанальным сайце) да і ў час працэсу разгляду яе гэтым часопісам, паколькі гэта можа прывесці да прадуктыўнага абмеркавання і большай колькасці спасылак на дадзеную работу. (Гл. The Effect of Open Access).