Напісанне падручніка гісторыі Беларусі ва ўмовах «барацьбы на ідэалагічным фронце»

  • Валянціна Васільеўна Яноўская Інстытут гісторыі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі, вул. Акадэмічная, 1, 220072, г. Мінск, Беларусь
  • Алег Іванавіч Яноўскі Беларускi дзяржаўны ўнiверсiтэт, пр. Незалежнасцi, 4, 220030, г. Мiнск, Беларусь

Анатацыя

Разглядаецца перыяд з 1934 па 1945 г., калі беларускімі гісторыкамі было зроблена некалькі спроб напісаць дапаможнік па гісторыі Беларусі («История Белоруссии», «Нарысы гісторыі Беларусі», «История БССР»). Прасочаны складаны шлях стварэння абагульняючай працы, якая і па назве, і па форме выдання, а тым больш па навуковым складніку зместу за кароткі час зведала істотныя змены. Адзначана, што гэта праца планавалася то як падручнік для школ і ўстаноў вышэйшай адукацыі, то як нейкае абагульняючае даследаванне ў некалькіх тамах або частках, то як аднатомнае выданне. Паказана, што ва ўмовах перадваеннага часу напісанне падручніка па гісторыі БССР набывала ярка выяўлены палітычны характар, а ў гады Вялікай Айчыннай вайны, нягледзячы на вельмі цяжкія ўмовы і кадравыя страты, праца не толькі не спынілася, але ёй быў нададзены новы магутны імпульс. На падставе архіўных матэрыялаў, дакументаў з асабістых фондаў У. І. Пічэты і У. М. Перцава прадстаўлены абставіны перапляцення творчых пошукаў гісторыкаў у спасціжэння мінулага і неадназначных, зменлівых партыйна-ідэалагічных установак.

Біяграфіі аўтараў

Валянціна Васільеўна Яноўская, Інстытут гісторыі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі, вул. Акадэмічная, 1, 220072, г. Мінск, Беларусь

кандыдат гістарычных навук, дацэнт; загадчык аддзела гістарыяграфіі і метадаў гістарычнага даследавання

Алег Іванавіч Яноўскі, Беларускi дзяржаўны ўнiверсiтэт, пр. Незалежнасцi, 4, 220030, г. Мiнск, Беларусь

кандыдат гістарычных навук, прафесар; загадчык кафедры гісторыі Расіі гістарычнага факультэта

Літаратура

  1. The Natl. arch. of the Repub. of Belarus. Fund 4. Regist. 33a. File 667 (in Russ.).
  2. Akadjemik V. K. Shcharbakow. Gistarychny fakul’tjet [Akademik V. K. Scharbakou. History Department]. Za leninskija kadry. 1936. 31 May. P. 2 (in Belarus.).
  3. Kanstancinaw F. Nepavarotlivasc’ [Sluggishness]. Zvjazda. 1938. 6 Jan. P. 3 (in Belarus.).
  4. The Natl. arch. of the Repub. of Belarus. Fund 205. Regist. 1. File 670 (in Russ.).
  5. Katsenbogen S. Z. Belorusskii gosudarstvennyi universitet za 1921–1922 akadem. god (itogi i perspektivy) [Belarusian State University 1921–1922 academic year (results and prospects)]. Trudy Belorusskogo gosudarstvennogo universiteta v Minske. 1922. No. 2/ 3. P. 326–364 (in Russ.).
  6. Katsenbogen S. Z. Belorusskii Gosudarstvennyi Universitet za 1922–1923 akadem. god (itogi i problemy) [Belarusian State University 1922–1923 academic year (results and prospects)]. Pratsy Belaruskaga dzyarzhawnaga unіversіteta. 1923. No. 4 /5. P. 230–281 (in Russ.).
  7. Arch. Russ. Acad. of Sci. Fund 1548. Regist. 3. File 171 (in Russ.).
  8. Cent. sci. arch. of the Natl. Acad. of Sci. of Belarus. Arch. No. 607. Lichnoe delo akademika Pichety Vladimira Ivanovicha (in Russ.).
  9. Mickevich D. Ljubic’ i pomnic’. Uspaminae syn Jakuba Kolasa. Minsk, 2000 (in Belarus.).
  10. Pamjac’ i slava: pershy rjektar Belaruskaga dzjarzhawnaga wniversitjeta – Uladzimir Ivanavich Pichjeta. Minsk, 2011 (in Belarus.).
  11. The Natl. arch. of the Repub. of Belarus. Fund 4 -п. Regist. 47. File 15 (in Russ.).
  12. Shljaham gadow : gistoryka-litaraturny zb. Minsk, 1990 (in Belarus.).
  13. Chlen-korrespondent Akademii nauk SSSR V. I. Picheta. Istoriya Belorussii v sovetskoi istoriografii. Dvadtsat’ pyat’ let istoricheskoi nauki v SSSR. Moscow ; Leningrad, 1942. P. 179–188 (in Russ.).
  14. The Natl. arch. of the Repub. of Belarus. Fund 4-п. Regist. 61. File 492 (in Russ.).
  15. The Natl. arch. of the Repub. of Belarus. Fund 4-п. Regist. 47. File 25 (in Russ.).
  16. Arch. Russ. Acad. of Sci. Fund 1548. Regist. 2. File 76 (in Russ.).
  17. The Natl. arch. of the Repub. of Belarus. Fund 63. Regist. 13. File 20 (in Russ.).
  18. Plotnikova E. Vsesoyuznoe soveshchanie rukovoditelei kafedr obshchestvennykh nauk [All-Union meeting of heads of departments of social sciences]. Vopr. istorii. 1945. No. 5/6. P. 204 –206 (in Russ.).
  19. Arch. Russ. Acad. of Sci. Fund 1619. Regist. 1. File 88 (in Russ.).
  20. Pamjac’ i slava: Belaruski dzjarzhawny universitjet u gady Vjalikaj Ajchynnaj vajny. 1941–1945. Minsk, 2005 (in Belarus.).
  21. Cent. sci. arch. of the Natl. Acad. of Sci. of Belarus. Arch. No. 3505. Lichnoe delo akademika Pertseva Vladimira Nikolaevicha (in Russ.).
  22. Istoriya BSSR. Minsk, 1946. Vol. 1 (in Russ.).
Апублікавана
2017-03-30
Ключавыя словы: гісторыя БССР, падручнік, беларускія гісторыкі, ідэалагічныя ўстаноўкі, Другая сусветная вайна, У. І. Пічэта, У. М. Перцаў, БДУ, Акадэмія навук БССР
Арганізацыі, якія падтрымліваюць Артыкул падрыхтаваны щ межах дзяржаўнай праграмы навуковых даследаванняў 2016–2020 гг. «Эканоміка і гуманітарнае развіццё беларускага грамадства» (падпраграма № 1 «Гісторыя і культура»).
Як цытаваць
Яноўская В. В., Яноўскі А. І. Напісанне падручніка гісторыі Беларусі ва ўмовах «барацьбы на ідэалагічным фронце» // Часопіс Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Гісторыя. 2017. 1. С. 32-40.