Сталінская эпоха: асаблівасці фарміравання ГУЛАГа
Анатацыя
Разглядаюцца ідэалогія і эканоміка паднявольнай працы ў савецкім ГУЛАГу (Галоўнае ўпраўленне лагераў і месцаў зняволення, пазней – Галоўнае ўпраўленне папраўча-працоўных лагераў). Паказана фарміраванне структуры ГУЛАГа, выяўлены яе асаблівасці, адзначаны негатыўныя наступствы паднявольнай працы. Сцвярджаецца, што ГУЛАГ стаў адным з феноменаў эпохі сталінізму. Падкрэсліваецца нарастанне ў апошнія гады ўвагі гісторыкаў да актуальных як для акадэмічнага асяроддзя, так і для грамадства ў цэлым праблем савецкай гісторыі, у кола якіх уваходзіць і гісторыя сталінізму ў розных яго вымярэннях і складніках. Увага надаецца таму факту, што аб’ектыўны аналіз гістарычнага вопыту сталінскага перыяду савецкай гісторыі зноў набывае агульнаграмадзянскае значэнне. Адзначаецца ўплыў факта існавання ГУЛАГа на культуру, мову і мараль савецкага (а цяпер расійскага) грамадства, якое сутыкаецца з праблемамі маральнага пераадолення спадчыны ГУЛАГа. Менавіта ў ГУЛАГу склаўся своеасаблівы комплекс норм паводзін, уласцівы не толькі зняволеным, але і ў пэўнай ступені вольнанаёмным работнікам, паколькі абедзве гэтыя часткі лагернага насельніцтва жылі ў своеасаблівым сімбіёзе, спецыфічнай этыкай прасякаўся кожны, хто меў дачыненне да лагера (зняволены – «бытавік» або «палітычны» (жарг.), ахоўнік або наглядчык, выхавацель або інжынер). Унутры- і пазалагерны савецкі соцыум характарызуецца як адзінае цэлае, створанае аднымі і тымі ж скульптарамі, паводле адной задумы і з аднаго і таго ж чалавечага матэрыялу.
Літаратура
- Gorkiy M., Averbah L. L., Firin S. G. (eds) [The White Sea-Baltic Canal named Stalin: history of construction. 1931–1934]. Moscow, 1998 (in Russ.).
- Borisov E. N., Bushmanova N. P., Lobastov A. I. et al. (eds). [Repentance: Komi republican matyrology of victims mass repression] : in 10 vol. Syktyvkar, 1998–2015. 10 vol. (in Russ.).
- Yakovlev A. N. (ed.) [GULAG: General Directorate of Camps. 1918–1960]. Moscow, 2000 (in Russ.).
- Kokurin A. I., Petrov N. V. [GULAG: General Directorate of Camps. 1918–1960]. Moscow, 2002 (in Russ.).
- Vilenskii S. S., Kokurin A. I., Atamashkina G. V. (compilers). [Children of the Gulag. 1918–1956]. Moscow, 2002 (in Russ.).
- Zyuzina A. I. [The history of Stalin’s Gulag. The end of the 1920s – the first half of the 1950s] : in 7 vol. Moscow, 2004 –2005. 7 vol. (in Russ.).
- Khlevnyuk O. V. (ed.). [Prisoners on the construction sites of communism. Gulag and energy facilities in the USSR]. Moscow, 2008 (in Russ.).
- Lazarev V. M., Boldyrev N. N. [After living in the Gulag]. Moscow, 2001 (in Russ.).
- Gheith J., Jolluck K. Gulag Voices: Oral Histories of Soviet Incarceration and Exile. Basinstoke, 2011.
- Simoniya N. A. (ed.). [Historiography of Stalinism] : collect. art. Moscow, 2007 (in Russ.).
- Khokhlov A. V. Role of the «Camp» Economy sector in the National economy reconstruction: Problems of Historiography. Nauchnye vedom. Belgorodskogo gos. univ. Istoriya. Politologiya. 2009. No. 12. P. 170–175 (in Russ.).
- Upadyshev N. V. On Modern Approaches to Research in Gulag History. Vestnik Severnogo (Arkticheskogo) fed. univ. Gumanit. i sotsial’nye nauki. 2012. No. 2. C. 170–172 (in Russ.).
- Keep J., Litvin A. [The epoch of Joseph Stalin in Russia. Modern Historiography]. 2nd ed. Moscow, 2009. (in Russ.).
- Litvin A. A Stage Complete? 1937 in the History of Russia: Retrospective Reflections. Ab Imperio. 2017. No. 1. P. 323–356 (in Russ.).
- Applebaum A. Gulag: A History. New Work, 2003.
- Gregory P. The Political Economy of Stalinism: Evidence From the Soviet Secret Archives. Cambrige, 2004.
- Ivanova G. M. [History of the Gulag. 1918–1958: Socio-economic and political-legal aspects]. Moscow, 2006 (in Russ.).
- Barnes S. Death and Redemption: The Gulag and the Shaping of Soviet Society. Princeton, 2011.
- Berdinskikh V. A., Berdinskikh I. V., Veremiev V. I. [System of special settlements in the Soviet Union 1930–1950]. Syktyvkar, 2015 (in Russ.).
- Gregory P., Lazarev V. (eds). The Economics of Forced Labor: The Soviet Gulag. Stanford, 2003.
- Harrison M. (ed.) Guns and Rubles: The Defense Industry in the Stalinist State. New Haven, 2008.
- Special Issue on the Soviet Gulag. Kritika. Vol. 16. No. 3.
- Morozov N. A. [Gulag in the Komi region 1929–1956]. Syktyvkar, 1997 (in Russ.).
- Berdinskikh V. A. [The history of one camp (Vyatlag)]. Moscow, 2001 (in Russ.).
- Barenberg A. Gulag Town, Company Town: Forced Labor and Its Legacy in Vorkuta. New Haven, 2014.
- Shirokov A. I. [Dalstroy in the socio-economic development of the North-East USSR (1930–1950s.)]. Moscow, 2014 (in Russ.).
- Belykh N. Yu. [The economy of the Gulag as a system of forced labor (On the materials of Vyatlag 1938–1953)]. Moscow, 2011 (in Russ.).
- Viola L. The Unknow Gulag. The loss World of Stalin’s Special Settlements. Moscow, 2010 (in Russ.).
- Gregory P. The political economy of Stalinism. Moscow, 2008 (in Russ.).
- Borodkin L. I., Gregory P., Khlevniuk O. V. (eds). [Gulag: The Economy of Forced Labor]. Moscow, 2008 (in Russ.).
- Nakhapetov B. A. [Essays on the history of the sanitary service of the Gulag]. Moscow, 2009 (in Russ.).
- Dobrovolskii I. V. (ed.). [Gulag: its builders, inhabitants and heroes]. Moscow, 1998 (in Russ.).
- Khlevniuk O. V. [Economics of the OGPU-NKVD-MVD USSR in 1930–1953: scale, structure, development trends]. In: Borodkin L. E., Gregory P., Khlevniuk O. V. (eds). [Gulag: The Economy of Forced Labor]. Moscow, 2008 (in Russ.).
- Shirokov A. I. [Dalstroy: prehistory and the first decade]. Magadan, 2000 (in Russ.).
- Dobrovolsky I. V. (ed.) [Gulag: its builders, inhabitants and heroes]. Frankfurt am Main ; Moscow, 1999 (in Russ.).
- Zyuzina I. A. [The history of Stalin’s Gulag]: collect. comp. in 4 vol. Moscow, 2004. Vol. 4 : [The Population of the Gulag: Number and Conditions of Detention] (in Russ.).
- Zemskov V. N. [GULAG (Historical and Sociological aspect)]. Sotsiologicheskiye issled. 1991. No. 6–7 (in Russ.).
- Zyuzina I. A. [The history of Stalin’s Gulag] : collect. comp. in 4 vol. Moscow, 2004. Vol. 3 : [The Gulag Economy] (in Russ.).
- Elantseva O. P. [BAM: the first decade] Otechestvennaya istoriya. 1994. No. 6. P. 89–103 (in Russ.).
- Polyakov Yu. A. (ed.). [Population of Russia in the XX century. Historical essays] : in 3 vol. Moscow, 2001. Vol. 2 (in Russ.).
Copyright (с) 2017 Часопіс Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Гісторыя
Гэты прадукт даступны па ліцэнзіі Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрыбуцыя — Некамерцыйнае выкарыстанне») 4.0 Сусветная.
Аўтары, якія публікуюцца ў гэтым часопісе, пагаджаюцца з наступным:
1. Аўтары захоўваюць за сабой аўтарскія правы на работу і перадаюць часопісу права першай публікацыі работы на ўмовах ліцэнзіі Creative Commons Attribution-NonCommercial. 4.0 International (CC BY-NC 4.0).
2. Аўтары захоўваюць права заключаць асобныя кантрактныя дамоўленасці, звязаныя з неэксклюзіўным распаўсюджаннем версіі работы ў апублікаваным тут выглядзе (напрыклад, размяшчэнне яе ў інстытуцкім сховішчы, публікацыя ў кнізе) са спасылкай на яе арыгінальную публікацыю ў гэтым часопісе.
3. Аўтары маюць права размяшчаць сваю работу ў інтэрнэце (напрыклад, у інстытуцкім сховішчы або на персанальным сайце) да і ў час працэсу разгляду яе гэтым часопісам, паколькі гэта можа прывесці да прадуктыўнага абмеркавання і большай колькасці спасылак на дадзеную работу. (Гл. The Effect of Open Access).