Zhong Zhou Xian – «цэнтральная вось» старажытных кітайскіх сталічных гарадоў: развіццё і трансфармацыя

  • Цзінь Ліпэн Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт, пр. Незалежнасці, 4, 220030, г. Мінск, Беларусь

Анатацыя

«Цэнтральная вось» старажытных кітайскіх сталіц аказала важны ўплыў на планіроўку гарадоў і горадабудаўнічыя традыцыі. Аналізуюцца археалагічныя матэрыялы і гістарычныя крыніцы па дадзенай праблеме. Адзначаецца, што папярэднія даследаванні «цэнтральнай восі» ў сталіцах Старажытнага Кітая не выкарыстоўвалі апошнія археалагічныя адкрыцці і не ўлічвалі ўсе ўнутраныя прычыны ўзнікнення гэтага феномена. З дапамогай сучасных археалагічных і лінгвістычных метадаў даследавання, якія спалучаюцца з навейшымі археалагічнымі данымі і гістарычнай літаратурай, прапаноўваецца прадэманстраваць ідэю «цэнтральнай восі» старажытных кітайскіх сталіц пачынаючы з перыяду неалітычнай культуры Таосі (каля 2300 г. да н. э.). Даследуюцца змены становішча асноўных будынкаў сталіц у дачыненні да «цэнтральнай восі», яе сувязі з уяўленнямі пра ідэальную імператарскую ўладу і радавод дынастый, якія грунтаваліся на важнасці прэзентацыі сімвалізму, на традыцыях і палітычных меркаваннях. Абгрунтоўваецца ідэя аб тым, што са зменай дынастый становішча палаца на «цэнтральнай восі» сталіцы станавілася ўсё больш прыкметным, а радавы храм паступова пераходзіў на другараднае становішча, што сведчыла аб узмацненні імперскай улады і бесперапынным паслабленні ўшанавання радавода імператарскага клана.

Біяграфія аўтара

Цзінь Ліпэн, Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт, пр. Незалежнасці, 4, 220030, г. Мінск, Беларусь

аспірант кафедры гісторыі старажытнага свету і сярэдніх вякоў гістарычнага факультэта. Навуковы кіраўнік - кандыдат гістарычных навук, дацэнт А. А. Прохараў

Літаратура

  1. Li Zizhi. [Central axis of ancient Chinese capital city]. Archaeology and Cultural Relics. 2004;4:33–42. Chinese.
  2. Zhou Runshan. [On the layout of the Central Axis of the ancient capital city of China]. Lishi Zhexue. 2007;3:29. Chinese.
  3. Chen Aiping. [On the development of the Central Axis of the ancient Chinese capital city]. Journal of Tanzhou University. 2004;3:24. Chinese.
  4. Wang Guixiang. [A brief discussion on ancient Chinese garden and capitals]. Zijincheng Xuehuì Hui Kan. 2007;531:79. Chinese.
  5. Chen Jing. [The development and traceability of the Central Axis of the ancient capital]. Chinese Cultural Heritage. 2000;6:21. Chinese.
  6. Liu Qingzhu. [Several problems in the archaeology of ancient Chinese palace]. Cultural Relics. 1998;3:49–57. Chinese.
  7. Liu Qingzhu. [Archaeological discovery and research of the palace and temple ruins of the ancient Chinese capital]. In: Guo Yiwen, editor. Gudu wen dao [Ask the ancient capital]. Beijing: Chinese Social Miscellaneous Company; 2015. p. 238–256. (Zhongguo Shehui Kexueyuan Xuebu Weiyuan Zhuanti Wenji). Chinese.
  8. Li Xueqin, editor. Qinghua daxue Zang Zhanguo zhujian. Juanshu 2 [Warring States Bamboo Slips Collected by Tsinghua University. Volume 2]. Shanghai: Chinese and Western Book Company; 2010. 280 p. Chinese.
  9. Feng Shi. Wenming yi zhi: shanggu de tianwen, sixiang yu zhidu [Beyond civilisation: ancient astronomy, thought and system]. Beijing: Chinese Social Sciences Press Company; 2018. 643 p. Chinese.
  10. Yuan Guangkuo. The ancient Heji region and the formation of shed countries. Zhongyuan Wenhua Yanjiu. 2013;5:53–58. Chinese.
  11. Sima Qian. Shiji [Historical records]. Shanghai: Zhonghua Book Company; 1959. 3356 p. Chinese.
  12. Dong Jianhong. Zhongguo chengshi jianshe shi [The history of urban construction in China]. 3rd edition. Beijing: Chinese Construction Industry Press Company; 2004. 450 p. Chinese.
  13. He Yeju. The history of ancient Chinese urban planning. Beijing: China Architecture and Building Industry Press; 1996. 678. p. Chinese.
  14. He Nu. [The contribution of Taosi culture to Chinese civilisation]. Nanfang Wenwu. 2020 March:22–46. Chinese.
  15. Zheng Guang, Zhao Zhiquan. [The No. 2 Erlitou Palace site, Yanshi City, Henan Province]. Kaogu. 1983;3:31. Chinese.
  16. Zhao Zhiquan. Yan shi er litou: 1959–1978 Nian kaogu fajue baogao [Yanshi Erlitou: report on archaeological excavations from 1959 to 1978]. Beijing: Encyclopedia of China Publishing House; 1999. 594 p. Chinese.
  17. Xu Hong, Zhao Haitao. [Investigation and excavation of Erlitou site palace city and palace area outer roads in Yanshi City, Henan Province]. Kaogu. 2004;11:26-33. Chinese.
  18. Wang Xuerong. Henan yan shi shangcheng yizhi de kaogu fajue yu yanjiu shuping [A review of the archaeological excavations and research of the Yanshi Mall site, Henan Province]. Beijing: Chinese Social Sciences Company; 1997. 649 p. Chinese. (Archaeological knowledge collection.)
  19. Zhao Zhiquan. [Introduction to architecture of Yanshi City, 1983–1999]. Huaxia Archaeology. 2001;2:76-79 Chinese.
  20. Lei Xingshan. [Bulletin on excavation of West Zhou building base site in Fengchu Village, Qishan, Shaanxi Province]. Cultural Relics. 1979;10:27–37. Chinese.
  21. Liu Qingzhu. [Research on the archaeological discovery and related problems of Han Chang’an, Han dynasty – commemorates the forty years of Chang’an, Han dynasty]. Kaogu. 1996;10:27–49 Chinese.
  22. Liu Qingzhu. [A preliminary discussion on the layout of Weiyang Palace in Chang’an City, Han dynasty]. Kaogu. 995;12:46–59. Chinese.
  23. Yan Wenru. [City site of Luoyang in Han, Wei, Sui and Tang dynasties]. Acta Archaeological Sinica. 1955;9:117–121. Chinese.
  24. Duan Pengqi, Qian Guoxiang. [Preliminary exploration of Luoyang City, Han and Wei dynasties]. Kaogu. 1973;4:209–217. Chinese.
  25. Duan Pengqi, Qian Guoxiang. [Lingtai Site in the Southern suburb of Luoyang, Han and Wei dynasties]. Kaogu. 1978;1:54–57. Chinese.
  26. Qian Guoxiang, Guo Xiaotao. [Exploration of Guocheng and Waterway outside Luoyang in the Northern Wei dynasty]. Kaogu. 1993;7:37–39. Chinese.
  27. Qian Guoxiang, Guo Xiaotao. [Excavation of Luoyang Old City Wall in the Han and Wei dynasties]. Kaogu. 1998;3:1–15. Chinese.
  28. Fanye. Houhan shu xiandi ji [Book of the Later Han dynasty]. Beijing: Zhonghua Book Company; 1965. 3678 p. Chinese.
  29. Qian Guoxiang. [The form system of Han and Wei Luoyang Palace]. Kaogu. 2003;7:47–61. Chinese.
  30. Yu Weichao. [Ye City investigation]. Kaogu. 1963;1:23–31. Chinese.
  31. Hebei Province, Linzhang County Cultural Relics and Household Protection Research Institute. [Ye City Archaeological Investigation and Drilling Bulletin]. Zhongyuan Wenwu. 1983;4:77–89. Chinese.
  32. Institute of Archaeology, Chinese Academy of Social Sciences, and Yecheng Archaeological Team of Hebei Provincial Institute of Cultural Relics. [Brief exploration and excavation of Yebei City site in Linzhang, Hebei]. Kaogu.1990;7:231–250. Chinese.
  33. Xu Guangji. Caowei ye cheng de pingmian fuyuan yanjiu [Plane restoration of Ye City]. Beijing: Science Press Company; 1995. 117 p. Chinese. (Institute of Archaeology, Chinese Academy of Social Sciences, editor. Chinese archaeology collection – commemoration of the 40th anniversary of the Institute of Archaeology, Chinese Academy of Social Sciences.)
  34. Luoyang Cultural Relics Task Force. [Excavation bulletin of Ying Tian Gate site]. Zhongyuan Wenwu. 1988;3:36–60. Chinese.
  35. Wang Shengxi, Liu Jiayi. [Luoyang archaeology and Ying Tian gate east site]. Guangming Ribao. Guangming Daily. 2021 January 15;4. Chinese.
Апублікавана
2023-08-18
Ключавыя словы: «цэнтральная вось» старажытнакітайскіх сталіц, гісторыя Старажытнага Кітая, кітайская археалогія, старажытнакітайскае горадабудаўніцтва, археалагічныя раскопкі, Інстытут археалогіі Кітайскай акадэміі грамадскіх навук
Як цытаваць
Ліпэн Ц. Zhong Zhou Xian – «цэнтральная вось» старажытных кітайскіх сталічных гарадоў: развіццё і трансфармацыя // Часопіс Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Гісторыя. 2023. 3. С. 41-56.