Войскі Віленскай і Варшаўскай ваенных акруг Расійскай імперыі ў Беларусі (1864–1914)

  • Аляксандр Браніслававіч Арлукевіч Гродзенскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Янкі Купалы, вул. Э. Ажэшка, 22, 230023, г. Гродна, Беларусь https://orcid.org/0000-0002-4533-1925
DOI:: https://doi.org/10.33581/2520-6338-2020-3-5-22

Анатацыя

Разглядаюцца працэсы засяроджання і тэрытарыяльнага размяшчэння войскаў Расійскай імперыі на тэрыторыі беларускіх губерняў у перыяд існавання Віленскай і Варшаўскай ваенных акруг пасля завяршэння паўстання 1863–1864 гг. Праведзены аналіз прычын канцэнтрацыі злучэнняў і падраздзяленняў расійскай арміі ў рэгіёне з улікам ваенна-палітычнага становішча, якое склалася на той момант у Еўропе, і грамадска-палітычных працэсаў, якія адбываліся ўнутры саміх беларускіх губерняў, дазволіў вызначыць мэты і задачы, што вырашаліся войскамі ў Беларусі з сярэдзіны 1860-х гг. да пачатку Першай сусветнай вайны. Даследаванне абапіраецца на шырокае кола крыніц, якія былі выяўлены ў архівах і кнігасховішчах Расіі і Беларусі і ўпершыню ўводзяцца ў навуковы ўжытак. Прааналізаваны прычыны і перадумовы стварэння сістэмы тэрытарыяльнага кіравання ўзброенымі сіламі Расійскай імперыі ў Беларусі. Раскрыты працэс фарміравання арганізацыйных структур Віленскай ваеннай акругі з нададзенай ёй групоўкай узброеных сіл. Вызначаны склад воінскага кантынгенту ў Беларусі і месцы размяшчэння асобных частак і падраздзяленняў расійскай арміі ў межах беларускіх губерняў. Выяўлены прычыны змен складу і схемы дыслакацыі войскаў у час існавання ваенных акруг. Зроблена спроба даць агульную ацэнку месцу і ролі беларускіх зямель у сістэме забеспячэння ваенна-стратэгічных інтарэсаў Расійскай імперыі, а таксама самой арміі ў грамадска-палітычным жыцці Беларусі другой паловы 1860-х гг. – пачатку ХХ ст.

Біяграфія аўтара

Аляксандр Браніслававіч Арлукевіч, Гродзенскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Янкі Купалы, вул. Э. Ажэшка, 22, 230023, г. Гродна, Беларусь

выкладчык кафедры паліталогіі юрыдычнага факультэта

Літаратура

  1. Zakharova LG, editor. Vospominaniya general-fel’dmarshala grafa Dmitriya Alekseevicha Milyutina 1860–1862 [Me­moirs of field Marshal count Dmitry Alekseyevich Milutin 1860–1862]. Moscow: Rossiiskii arkhiv; 1999. 488 p. Russian.
  2. Arlukevich AB. Troops of the Russian Empire in Belarus during the uprising of 1863–1864. Vestnik Polotskogo gosudarstvennogo universiteta. Seriya A. Gumanitarnye nauki. 2020;1:7–17. Russian.
  3. Zaionchkovskii PA. Samoderzhavie i russkaya armiya na rubezhe XIX–XX stoletii [Autocracy and the Russian army at the turn of the 19th–20th centuries]. Moscow: Mysl’; 1973. 349 p. Russian.
  4. Kienko D, Slivkin V. Aerodrom Lida: sto let poletov [Lida airfield – one hundred years of flying]. Smolensk: Kharteks; 2013. 180 p. Russian.
  5. Kienko D. Karolin (Grodno): pervyi aerodrom Belarusi [Karolin (Hrodna) is the first airfield in Belarus]. Minsk: Rubon; 2018. 82 p. Russian.
  6. Kiselev AA. [Reasons for the participation of military units of the Russian army in law enforcement in the Belarusian provinces in 1905–1907]. Ideologicheskie aspekty voennoi bezopasnosti. 2010;1:16–18. Russian.
  7. Kopysskii ZYu, Fikh BM, editors. Grodno: istoricheskii ocherk [Hrodna: historical essay]. Minsk: Belarus; 1964. 202 p. Russian.
  8. Petrov VA. Ocherki po istorii revolyutsionnogo dvizheniya v russkoi armii v 1905 g. [Essays on the history of the revolutionary movement in the Russian army in 1905]. Leningrad: Nauka; 1964. 426 p. Russian.
  9. Platonov RP, editor. Prolog Velikogo Oktyabrya: po materialam respublikanskoi nauchnoi konferentsii, posvyashchennoi 80-letiyu revolyutsii 1905–1907 gg. v Rossii [Prologue of the Great October: based on the materials of the Republican scienti­fic con­ference dedicated to the 80th anniversary of the revolution of 1905–1907 in Russia]. Minsk: Vyshjejshaja shkola; 1986. 157 p. Russian.
  10. Tokts S. [Materials for the history of Hrodna and its environs in the training camp of the National Library named Ossolinskich «Ossolineum» in Wroclaw]. In: Smalenchuk AF, Slіzh NU, editors. Garadzenski palimpsest. Dzjarzhawnyja wstanovy i palitychnae zhyccjo XVI–XX stst. Matjeryjaly Mizhnarodnaj navukovaj kanferjencyi; 7 listapada 2009 g.; Grodna, Belarus’. [Hrodna palimpsest. State institutions and political life of the 16th–20th centuries. Materials of the International confe­rence; 2009 November 7; Hrodna, Belarus]. Hrodna: [s. n.]; 2009. p. 318–331. Belarusian.
  11. Bondarenko VV. Polkovodtsy i voenachal’niki Pervoi mirovoi voiny – urozhentsy Belarusi [Warlords and military leaders of the World War I – natives of Belarus]. Minsk: Zvjazda; 2014. 120 p. Russian.
  12. [Local government and administration]. In: Zhitko AP, editor. Istoriya belorusskoi gosudarstvennosti. Tom 2 [The history of the Belarusian statehood. Volume 2]. Minsk: Belaruskaja navuka; 2019. p. 55–105. Russian.
  13. Shagal MZ. Moya zhizn’ [My life]. Moscow: Azbuka; 2000. 416 p. Russian.
Апублікавана
2020-07-31
Ключавыя словы: дыслакацыя войскаў, беларускія землі ў складзе Расійскай імперыі, Віленская ваенная акруга, расійскія войскі, беларускія губерні
Як цытаваць
Арлукевіч А. Б. Войскі Віленскай і Варшаўскай ваенных акруг Расійскай імперыі ў Беларусі (1864–1914) // Часопіс Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Гісторыя. 2020. 3. С. 5-22.
Выпуск
№ 3 (2020): Часопіс Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Гісторыя
Падзел
Гісторыя Беларусі

Copyright (с) 2020 Часопіс Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Гісторыя

Ліцэнзія Creative Commons

Гэты прадукт даступны па ліцэнзіі Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрыбуцыя — Некамерцыйнае выкарыстанне») 4.0 Сусветная.

Аўтары, якія публікуюцца ў гэтым часопісе, пагаджаюцца з наступным:

 

1. Аўтары захоўваюць за сабой аўтарскія правы на работу і перадаюць часопісу права першай публікацыі работы на ўмовах ліцэнзіі Creative Commons Attribution-NonCommercial. 4.0 International (CC BY-NC 4.0).

2. Аўтары захоўваюць права заключаць асобныя кантрактныя дамоўленасці, звязаныя з неэксклюзіўным распаўсюджаннем версіі работы ў апублікаваным тут выглядзе (напрыклад, размяшчэнне яе ў інстытуцкім сховішчы, публікацыя ў кнізе) са спасылкай на яе арыгінальную публікацыю ў гэтым часопісе.

3. Аўтары маюць права размяшчаць сваю работу ў інтэрнэце (напрыклад, у інстытуцкім сховішчы або на персанальным сайце) да і ў час працэсу разгляду яе гэтым часопісам, паколькі гэта можа прывесці да прадуктыўнага абмеркавання і большай колькасці спасылак на дадзеную работу. (Гл. The Effect of Open Access).