Медыцынская прафесія ў гарадах Англіі ХІ–ХІІІ стст.

  • Аляксандр Святаслававіч Ахрыменка Нацыянальны цэнтр «Малая акадэмія навук Украіны», вул. Дзегцяроўская, 38/42, 04112, г. Кіеў, Украіна

Анатацыя

Аналізуецца становішча гарадскіх дактароў у Англіі ў ХІ–ХІІІ стст. Разглядаюцца сацыяльны статус, узровень забяспечанасці, асаблівасці паказу медыкаў на мініяцюрах і вітражах у часы развітага Сярэдневякоўя на падставе дакументальных, наратыўных і мастацка-выяўленчых крыніц. Паказана, што ў англійскіх гарадах да абавязкаў дактароў належала шырокае кола заняткаў, пра што сведчыць выкарыстанне ў крыніцах розных тэрмінаў для абазначэння дадзенай прафесіі: medicus, sphisicus, chirurgus, phleobotomator, apotecarius, leech, mires, ffecissian, barber, magister, «wise woman». Адзначана, што ў перыяд ХІ–ХІІІ стст., да адкрыцця медыцынскіх факультэтаў ва ўніверсітэтах Англіі,  медыцына з’яўлялася сямейнай справай. Даказваецца, што ў часы высокага Сярэдневякоўя ўзрасла роля гарадскіх лекараў і зменшылася значэнне царкоўных дактароў. Сцвярджаецца, што ўяўленні пра медыкаў сярод саміх гараджан былі неадназначнымі: з аднаго боку, іх палохала выкарыстанне кровапускання, з іншага – да паслуг дактароў яны звярталіся часта. Вызначана, што існаваў спецыяльны жэст медыка, які адлюстроўваўся на мініяцюрах рукапісаў. Апісаны асаблівасці касцюма доктара на падставе аналізу візуальнага матэрыялу. Выказана меркаванне пра тое, што гарадскіх дактароў можна аднесці як да групы інтэлектуалаў, так і да класа рамеснікаў. Праведзена паралель паміж узрастаннем ролі медыкаў у гарадскім асяроддзі і разуменнем гараджанамі, гарадской уладай і каралеўскай адміністрацыяй важнасці грамадскага здароўя.

Біяграфія аўтара

Аляксандр Святаслававіч Ахрыменка, Нацыянальны цэнтр «Малая акадэмія навук Украіны», вул. Дзегцяроўская, 38/42, 04112, г. Кіеў, Украіна

кандыдат гістарычных навук; метадыст 2-й катэгорыі аддзела навукова-аналітычнай работы

Літаратура

  1. Dzhivelegov A. K. Srednevekovye goroda v Zapadnoi Evrope. Moscow, 2002 (in Russ.).
  2. Bondarenko I. M. Angliiskii gorod v srednie veka. Odessa, 1904 (in Russ.).
  3. Levitskii A. Y. Gorod i feodalizm v Anglii. Moscow, 1987.
  4. Gutnova E. V. Politika korolevskoi vlasti po otnosheniyu k gorodam i gorodskomu sosloviyu v Anglii XIII – nachala XIV v. [Politics of royal authority against towns and burghers in England in the 13th – beginning of the 14th century]. Srednie veka. 1958. Vol. 12. P. 51–72 (in Russ.).
  5. Kirillova A. A. Iz sotsial’noi istorii gorodov Anglii XIII v. (k voprosu o sotsial’no-ekonomicheskom soderzhanii «svobody» i «polnopraviya» v angliiskom gorode XIII v.) [From the social history of towns in England in the 13th century (To the social and economic meaning of freedoms and rights in English town in the 13th century)]. Srednie veka. 1958. Vol. 13. P. 27– 48 (in Russ.).
  6. Getz F. M. The Faculty of Medicine before 1500. The History of the University of Oxford. Oxford, 1992. Vol. 2 : Late Medieval Oxford. P. 373– 405.
  7. Getz F. M. Medical Practitioners in Medieval England. Soc. Hist. Med. 1990. Vol. 3, No. 2. P. 245–283.
  8. Getz F. M. Medicine in the English Middle Ages. Princeton, 1998.
  9. Rawcliffe C. Medicine and Society in Later Medieval England. Stroud, 1995.
  10. Rawcliffe C. The Profits of Practice: the Wealth and Status of Medieval Men in Later Medieval England. Soc. Hist. Med. 1988. No. 1. P. 61–78.
  11. Rawcliffe C. Urban bodies: Communal Health in Late Medieval English Towns and Cities. Woodbridge, 2013.
  12. Kealey E. J. Medieval Medicus. A Social History of Anglo-Norman Medicine. Baltimore, 1981.
  13. Talbot C. H., Hammond E. A. The Medical Practitioners in Medieval England. A Biographical Register. London, 1965.
  14. Hammond E. A. Incomes of Medieval English Doctors. J. Hist. Med. Allied Sci. 1960. Vol. XV, issue 2. P. 154 –169.
  15. Stell P. M. Medical practice in medieval York. [York], 1996.
  16. Bonfield C. Medical Advice and Public Health: Contextualising the Supply and Regulation of Water in Late Medieval London and King’s Lynn. Poetica. 2009. No. 72. P. 1–20.
  17. Lee J. S. Piped water supplies managed by civic bodies in medieval English towns. Urban Hist. 2014. Vol. 4, issue 3. P. 389 –393.
  18. Anatomia Ricardi Anglici (c. a. 1242–1252) : ad fidem codicis MS. numero 1534 in Bibliotheka Palatina Vindobonensis asservati. Vindobonae, 1902 (in Lat.).
  19. The Errors of the Doctors according to Friar Roger Bacon of the Minor Order. Isis. 1932. Vol. 18, No. 1. P. 26–62.
  20. Medieval lore from Bartholomew Anglicus. London, 1905.
  21. Johannes Blund. Tractatus de anima. London, 1970 (in Lat.).
  22. Baeumker C. Alfred of Sareshel. De mortu cordis. Münster, 1923 (in Lat.).
  23. Anglijs’ki fablio HIII st.: opovidannja u virshah. Kyiv, 2013 (in Ukrainian).
  24. Chronicles of the Reign of Stephen, Henry III, and Ricard II. London, 1884. Vol. 1 : Containing the first four books of the Historia Anglicarum of William of Newburgh.
  25. British borough charters 1216–1307. Cambridge, 1923.
  26. Collection générale des documents français qui se trouvent en Angleterre. Paris, 1847 (in Fr.).
  27. Munimenta Gidhallae Londoniensis: Liber Albus, Liber Custumarum, Et Liber Horn. London, 1861. Vol. І.
  28. Calendar of Early Mayor’s Court Rolls: 1298–1307. London, 1924.
  29. Calendar of Coroner’s Roll of the City of London. London, 1913.
  30. Calendar of letter-books preserved among the archives of the Corporation of the City of London at the Guildhall. Letter-book B, circa A. D. 1275–1312. London, 1900. Vol. 2.
  31. Calendar of wills proved and enrolled in the Court of Husting, London, A. D. 1258 – A. D. 1688 : in 2 vol. Ed. by R. R. Sharpe. London, 1889. Vol. 1 : A. D. 1258 – A. D. 1358.
  32. Singer C. A Review of the Medical Literature of the Dark Ages, with a New Text of about 1110. Proc. Royal Soc. Med. (Sect. Hist. Med.). 1917. No. 10. P. 107–160.
  33. Singer C. A. Thirteenth Century Drawing of the Anatomy of the Uterus and Adnexa. Proc. Royal Soc. Med. (Sect. Hist. Med.). 1916. No. 9. P. 43– 47.
  34. Singer C. Note on a Thirteenth Century Diagram of the Male Genitalia. Proc. Royal Soc. Med. (Sect. Hist. Med.). 1916. No. 9. P. 212–214.
  35. Singer C. Thirteenth Century Miniatures illustrating Medical Practice. Proc. Royal Soc. Med. (Sect. Hist. Med.). 1916. No. 9. P. 29 – 42.
  36. The MacKinney Collection of Medieval Medical Illustration [Electronic resource]. URL: http://www.lib.unc.edu/dc/mackinney/index.html (date of access: 15.05.2016).
  37. Jones P. Word and Image in Medieval Medicine. Visualizing Medieval Medicine and Natural History, 1200 –1550. Aldershot, 2006. P. 1–24.
  38. Corpus Vitrearum Medii Aevi: Medieval Stained Glass in Great Britain [Electronic resource]. URL: http://www.cvma.ac.uk/ (date of access: 15.05.2016).
  39. A Dictionarius of John de Garlande. A volume of vocabularies. London, 1857. P. 122–138.
  40. Harley D. Historians as Demonologists: The Myth of the Midwife-witch. Soc. Hist. Med. 1990. Vol. 3, No. 1. P. 12–19.
  41. Synodus Exoniensis diocesis a Petro Quivilejusdem episcopo Exonii congregata die incerta quoad initium ; sed finita (ut patet in cacle) xvi. cal. Concilia Magnae Britanniae et Hiberniae, ab Anno MCCLXVII. Londoni, [1777]. Vol. 2. P. 129 –168 (in Lat.).
  42. Hardwick P. The Monkeys’ Funeral in the Pilgrimage Window, York Minster. Art Hist. 2000. Vol. 23, No. 2. P. 290 –299.
  43. Connor H. Medieval uroscopy and its representation on misericords. Clin. Med. J. Royal Coll. Physicians. 2002. Vol. 2, No. 1. P. 75–77.
  44. British Library. Royal. MS 14 B V. roll.
  45. Aberdeen University Library. MS 24 [Aberdeen Bestiary].
  46. Trinity College (Cambridge). MS 1044.
  47. Bodleian Library (Oxford). MS Ashmole 399.
  48. Dixon L. S. Furor Uternius in Medieval Art. Perilous Chastity: Women and Illness in Pre-Enlightenment Art and Medicine. Ithaca ; London, 1995. P. 32.
  49. British Library (Sloane). MS 2435.
  50. All Souls College (Oxford). MS 71.
  51. All Souls College (Oxford). MS 79.
  52. St. John’s College (Cambridge). MS 99 (D. 24).
Апублікавана
2017-03-30
Ключавыя словы: сацыяльная гісторыя медыцыны, сярэдневяковая медыцына, сацыяльны статус медыка, англійскі горад, развітае Сярэдневякоўе
Як цытаваць
Ахрыменка А. С. Медыцынская прафесія ў гарадах Англіі ХІ–ХІІІ стст. // Часопіс Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Гісторыя. 2017. 1. С. 53-60.