Хрысціянізацыя Кіеўскай Русі ў кантэксце еўрапейскага Сярэднявечча
Анатацыя
Разглядаецца праблема хрысціянізацыі Кіеўскай Русі ў кантэксце палітычнай і рэлігійнай гісторыі сярэднявечнай Еўропы. Здзейснена спроба правесці параўнальны аналіз развіцця хрысціянства ў Заходняй Еўропе і хрысціянства ў Візантыі ў перыяд ранняга і пачатку Высокага Сярэднявечча. Асаблівая ўвага нададзена параўнальнаму аналізу пачатку працэсаў хрысціянізацыі Скандынавіі і Кіеўскай Русі. Даследуецца роля «нарманскага фактару» ў хрысціянізацыі Кіеўскай Русі. Адзначаецца, што Візантыя з’яўлялася магутнай культурнай матрыцай для ўсходніх славян, прыняцце хрысціянства з Візантыі дало магчымасць прамога далучэння Русі да антычнай культурнай спадчыны. Аднак па сваім характары гэта была познеантычная і хрысціянская спадчына. На прыкладзе сярэднявечнай хрысціянскай «дактрыны чатырох царстваў» у гісторыі чалавецтва паказваецца, што ў гэтай спадчыне былі страчаны ўяўленні аб полісах Грэцыі і рымскай цывітас. На падставе звестак, прыведзеных у «Аповесці мінулых гадоў», даказваецца, што адносіны да заходняга хрысціянства ў Кіеўскай Русі не зʼяўляліся варожымі, многія супярэчнасці паміж візантыйскай і рымскай царквамі не былі зразумелымі і актуальнымі для хрысціян Кіеўскай Русі.
Літаратура
- Torkanevskii А. А. [The Roman community according to the epistle to the Romans of the apostle Paul]. Pracy gistarychnaga fakulʼtjeta BDU : sсi. collect. Minsk, 2008. Issue. 3. P. 215–220 (in Russ.).
- Kazakov М. М. [Christianization of Roman Empire in the IV century]. Smolensk : Universum, 2002 (in Russ.).
- Goodenough E. R. The church in the Roman Empire. New York : Holt, Rinehart and Winston, 1931.
- Harnack A. The mission and expansion of Christianity in the first three centuries. New York : Harper and Row Publishers, 1972.
- Keller J. [Early Church and its Organization]. In: Katolicyzm starożytny jako forma rozwoju pierwotnego chrześcijaństwa. Warszawa, 1969. P. 157–192 (in Pol.).
- Kłoczowski J. [Christian communities]. Kraków : Znak, 1964 (in Pol.).
- Jedin H., Polan J. (eds). History of the church : in 7 vols. New York : Crossroad Publishing Co., 1993. Vol. 1 : Baus K. From the apostolic community to Constantine.
- Brauer G. The age of the soldier emperors. Imperial Rome, A. D. 244–284. New Jersey : Noyes Press, 1975.
- Keller J. [Catholicism and the development Christianity in national states in the West]. In: Katolicyzm starożytny jako forma rozwoju pierwotnego chrześcijaństwa. Warszawa, 1969. P. 295–325 (in Pol.).
- Korsunskii A. R., Gyunther R. [The decline and death of the Western Roman Empire and the emergence of Germanic kingdoms]. Мoscow : MSU, 1984 (in Russ.).
- Riche P. [From Gregory the Great to Pippin the Short]. In: Historia chrześcijaństwa [history of Christianity] : in 6 vols. Warszawa, 1999. Vol. 4 : [Bishops, monks and calsars 610–1054]. P. 491–550 (in Pol.).
- Collins R. Early Medieval Europe 300–1000. New York : St. Martin’s Press, 1994.
- Lynch J. H. [The Medieval Church]. Kiev : Osnovy, 1994 (in Ukrainian).
- Maliugin О. I. [Christianity in the British Isles during the period of the «Dark Ages»]. Uchenye zapiski [scientific memorandum] : collect. of sci. articles fak. theol. ESU. Мinsk : ESU, 2004. P. 127–137 (in Russ.).
- James E. The Northern world in the Dark Ages. In: The Oxford history of medieval Europe. Oxford, 1992. P. 59–108.
- Moorman J. R. H. A history of the Church in England. London : Redwood Press, 1973.
- Walker W. A history of the Christian Church. New York : Scribner, 1970.
- Kłoczowski J. [New Christianity of the Western World. Christianization of Slavs, Scandinavians and Hungarians between the IX and XI centuries]. In: Historia chrześcijaństwa [History of Christianity] : in 6 vols. Warszawa, 1999. Vol. 4 : [Bishops, monks and ceasars 610–1054]. P. 691–730 (in Pol.).
- Hanawalt E. A. The Christian Empire and the Early Middle Ages. In: Cristianity. A social and cultural history. New York ; Toronto, 1991.
- McNeill J. T. The Celtic Churches. A history A. D. 200 to 1200. Chicago : University of Chicago Press. 1974. P. 69–81.
- Hillgarth J. N. Chrisianity and paganism 350–750. The conversion of Western Europe. Philadelphia : University of Pennsylvania Press, 1986.
- Litavrin G. G. [Byzantine Empire in the second half of the VII–XII century]. In: Kulʼtura Vizantii. Vtoraya polovina VII–XII v. [Byzantine culture in the second half VII–XII century]. Мoscow, 1989. P. 11–35 (in Russ.).
- Clouse R. G., Pierard R. V., Yamauchi E. M. Two Kingdoms. The Church and culture through the ages. Chicago : Moody Publishers, 1993.
- Dagron G. [Ikonoklasm and establishment of orthodoxy (728–847)]. In: Historia chrzescijanstwa [History of Christianity] : in 6 vols. Warszawa, 1999. Vol. 4: [Bishops, monks and ceasars 610–1054]. P. 89–118 (in Pol.).
- Ostrowski J. [Between the Bosporus and Euphrates]. Wrocław : Ossolińskich, 2005 (in Pol.).
- Fjadosik V. A. [Antiquity in the eyes of Middle Ages]. Мinsk : BSU, 2016 (in Belarus.).
- Litavrin G. G. [The political theory in Byzantium from the Middle of the VII to the beginning of the XIII century]. In: Kuʼltura Vizantii. Vtoraya polovina VII–XII v. [Byzantine culture in the second half VII–XII century]. Мoscow, 1989. P. 59–88 (in Russ.).
- Kurbatov G. L. [The political theory in early Byzantium. The ideology of emperorʼs power and aristocratic opposition]. In: Kulʼtura Vizantii. IV – pervaya polovina VII v. [Byzantine culture in the second half VII–XII century]. Мoscow, 1984. P. 98–118 (in Russ.).
- KuchmaV. V. [«Tactics of Leo» as a historical source]. Vizantiiskii vrem. 1972. Vol. 32. P. 75–87 (in Russ.).
- Tolochko P. P. [Ancient Rus]. Kiev : Naukova dumka, 1967 (in Russ.).
- Rapov O. M. [The official Baptism of Rusʼ in the end of the X century]. In: Vvedenie khristianstwa na Rusi [Introduction of Christianity in Russia]. Мoscow, 1987. P. 92–123 (in Russ.).
- Poppe A. [The political background of the Baptism of Rusʼ (Russian-Byzantine relations in 986–989)]. In: Kak byla kreshchena Rusʼ [How the Rusʼ was Baptized]. Мoscow, 1990. P. 202–240 (in Russ.).
Copyright (с) 2018 Часопіс Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Гісторыя
Гэты прадукт даступны па ліцэнзіі Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрыбуцыя — Некамерцыйнае выкарыстанне») 4.0 Сусветная.
Аўтары, якія публікуюцца ў гэтым часопісе, пагаджаюцца з наступным:
1. Аўтары захоўваюць за сабой аўтарскія правы на работу і перадаюць часопісу права першай публікацыі работы на ўмовах ліцэнзіі Creative Commons Attribution-NonCommercial. 4.0 International (CC BY-NC 4.0).
2. Аўтары захоўваюць права заключаць асобныя кантрактныя дамоўленасці, звязаныя з неэксклюзіўным распаўсюджаннем версіі работы ў апублікаваным тут выглядзе (напрыклад, размяшчэнне яе ў інстытуцкім сховішчы, публікацыя ў кнізе) са спасылкай на яе арыгінальную публікацыю ў гэтым часопісе.
3. Аўтары маюць права размяшчаць сваю работу ў інтэрнэце (напрыклад, у інстытуцкім сховішчы або на персанальным сайце) да і ў час працэсу разгляду яе гэтым часопісам, паколькі гэта можа прывесці да прадуктыўнага абмеркавання і большай колькасці спасылак на дадзеную работу. (Гл. The Effect of Open Access).