Каран у дыпламатычнай практыцы Канцылярыі Вялікага Княства Літоўскага

  • Алёна Аляксандраўна Любая Рэспубліканскі інстытут вышэйшай школы, вул. Маскоўская, 15, 220007, г. Мінск, Беларусь

Анатацыя

Даказваецца, што асобнік Карана з’явіўся ў Канцылярыі Вялікага Княства Літоўскага не пазней чым у пачатку XVI ст. Адзначана, што ëн выконваў істотныя рытуальныя функцыі пры заключэнні мірных дагавораў з Крымскім ханствам і пры шэртаванні татарскіх паслоў. На падставе таго, што аналагічныя працэдуры існавалі і ў Вялікім Княстве Маскоўскім, праведзены кампаратыўны аналіз і дапоўнены ўяленні пра ролю Карана ў дыпламатычным пратаколе Вялікага Княства Літоўскага. Зроблена выснова аб тым, што крыніцы фіксуюць асобнік Карана пры віленскім двары вялікага князя на 60 гадоў раней, чым пры двары маскоўскага ўладара. Выказана меркаванне аб тым, што гэты асобнік мог мець непасрэднае дачыненне да традыцыі перакладу Карана ва Усходняй Еўропе XVI–XVII стст.

Біяграфія аўтара

Алёна Аляксандраўна Любая, Рэспубліканскі інстытут вышэйшай школы, вул. Маскоўская, 15, 220007, г. Мінск, Беларусь

кандыдат гістарычных навук; загадчык кафедры гісторыка-культурнай спадчыны Беларусі 

Літаратура

  1. Kanapackaya Z. I. [The mosques of the Tatars of Belarus, Lithuania and Poland: history and modernity]. In: Mecheti v dukhovnoi kul’ture tatarskogo naroda (XVIII v. – 1917 g.) [Mosques in the spiritual culture of the Tatar people (XVIII century – 1917)] : materials of the all-Russ. sci. and pract. conf. (Kazan, 25 April, 2006). Kazan, 2006. P. 6–24 (in Russ.).
  2. Konopacki A. [Religious life of Tatars in the lands of the Grand Duchy of Lithuania in the XVI–XIX centuries]. Warsaw : Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2010 (in Pol.).
  3. Liubaya A.A. [Tatar factor in relations between Eastern European countries in the late XV – the first third of the XVI century] : thesis of diss. … PhD (hist.) : 07.00.03. Minsk, 2009 (in Belarus.)
  4. Kołodzejczyk D. The Crimean Khanate and Poland-Lithuania international diplomacy on the European periphery (XV–XVIII centuries). A study of peace treaties followed by annotated documents. Leiden ; Boston : Brill, 2011.
  5. Ilarienė I., Karalius L., Antanavičius D. (eds). Lithuanian Metrica. Book No. 7. 1506–1539. Vilnius : Lietuvos istorijos instituto leidykla, 2011 (in Engl., Russ., Lith., Old Belarus.).
  6. Dubonis A. (ed.). Lithuanian Metrica. Book 15. Vilnius : Žara, 2002 (in Engl., Russ., Lith., Old Belarus.).
  7. Anužytė L. (ed.). Lithuanian Metrica. Book 4. 1479–1491. Vilnus : Žara, 2004 (in Engl., Russ., Lith., Old Belarus.).
  8. Baliulis A., Firkovičius R., Antanavičius D. (eds). Lithuanian Metrica. Book No. 8. 1499–1514. Vilnius : Mokslo ir enciklopedijų leidykla, 1995 (in Engl., Russ., Lith., Old Belarus.).
  9. Myanzhynski B., Svyazhynski V. (eds). [The Metric of the Grand Duchy of Lithuania]. Book No. 28. [1522–1552. Books of records (in copy the end of XVI century)]. Minsk : Athenaeum, 2000 (in Belarus.).
  10. Cherepnin L. V. (ed.). [Russian State Archive of the XVI century: attempt of reconstruction] : in 3 parts. Moscow : Institute of History of the USSR, 1978. Part 1 (in Russ.).
  11. Cherepnin L. V. (ed.). [Russian State Archive of the XVI century: attempt of reconstruction] : in 3 parts. Moscow : Institute of History of the USSR, 1978. Part 3 (in Russ.).
  12. Zaitsev I. V. [The problem of the muslim oath confirmation before the Christian power in Russia in the XVI–XIX centuries]. Natsional’naya istoriya [National history]. 2008. Vol. 12, No. 4. P. 3–9 (in Russ.).
  13. Konev A. Y. [Shert’ records and oaths of Siberian «foreigners» at the end of the XVI–XVII centuries]. Vestnik arkheologii, antropol. i etnogr. [Newsl. of archeol., anthropol. and ethnogr.]. 2005. No. 6. P. 172–177 (in Russ.).
  14. Arapov D. Y. [The oath of Muslims in the Russian legislative acts and legal literature of the XIX century]. Drevnee pravo [Anc. Law]. 2002. No. 2 (10). P. 252–262 (in Russ.).
  15. Arapov D. Y. [The Muslim Oath in the Russian Diplomatic Ceremony in the Middle Ages and the New Times]. In: Reprezentatsiya vlasti v posol’skom tseremoniale i diplomaticheskii dialog v X – pervoi treti XVIII veka [Representation of power in the ambassadorial ceremonial and diplomatic dialogue in the Х – first third of the XVIII century]. Moscow, 2006. P. 13–14 (in Russ.).
  16. [Legislative acts of the Russian state of the second half of the XVI – first half of the XVII century]. Leningrad : Nauka, 1987 (in Russ.).
  17. [The conciliar code, 1649]. Moscow : Publishing house of Moscow University, 1961 (in Russ.).
  18. Liubaya A. A. [Prince Ibrahim bin Timer of the Yushinsky’s prince clan]. In: ALBA RUSCIA: belorusskie zemli na perekrestke kul’tur i tsivilizatsii (X–XVI vv.) [ALBA RUSCIA: Belarusian lands at the crossroads of cultures and civilizations (X–XVI centuries)]. Moscow, 2015. P. 153–184 (in Russ.).
  19. Antanavičius D., Baliulis A. (eds). Lithuanian Metrica. Book No. 12. 1522–1529. Vilnius : Žara, 2001 (in Engl., Russ., Lith., Old Belarus.).
  20. Morozov D. A. (compil.). Handlist of Arabic manuscripts and documents in Russian state archives of ancient acts. Moscow : Arkheograficheskii tsentr, 1996 (in Russ.).
  21. Zaitsev I. V. From the history of translation of the Quran into Russian in the XVI–XVII centuries: the first translation of Surah «Purification of Faith» 1572. Islam v sovremennom mire [Islam in the modern world]. 2016. Vol. 12, No. 2. P. 81–92 (in Russ.).
  22. [Searching cases of Fyodor Shaklovitov and his accomplices] : in 4 vols. Vol. 4. Saint Petersburg, 1893 (in Russ.).
  23. Lukichev M. P. [New archival documents on the life and work of a XVII century translator S. F. Nizhinskii]. In: Issledovaniya po istochnikovedeniyu istorii Rossii (do 1917 g.) [Studies on the source study of the history of Russia (before 1917)] : collect. of articles. Moscow, 1997. P. 42–50. (in Russ.).
  24. [Muslim writers of the VII–XX centuries] : a small dict. Warszawa : Verbinum, 2003 (in Pol.).
  25. Wójcik Z. [Ignacy Domeyko: Lithuania, France, Chile]. Wrocław : Polskie Towarzystwo Ludoznawcze ; Warszawa : Stowarzyszenie Wspólnota Polska, 1995 (in Pol.).
  26. Bookshop Armoica. URL: http://ksiegarnia-armoryka.pl/pl/searchquery/koran/1/full/5?url=koran (date of access: 01.01.2017) (in Pol.).
  27. Temchin S. Y. [Polish translation of the first Surah of the Quran from the manuscripts of the Lithuanian Tatars: preliminary textual assessment of the sources of the XVIII–XX centuries]. In: Tafsir tatar Velikogo knyazhestva Litovskogo: teoriya i praktika issledovaniya [Tafsir of the Tatars of the Grand Duchy of Lithuania: theory and practice of research]. Torun, 2015. P. 213–242 (in Russ.).
  28. [Polish armorial of Kasper Niesiecki S. J. enlarged by additions of later authors, manuscripts, official proofs] : in 10 vols. Vol. 8. [R–S]. Lipsk : Wydawnictwo Jana N. Bobrowicza, 1841 (in Pol.).
  29. [Polish armorial of Kasper Niesiecki S. J. enlarged by additions of later authors, manuscripts, official proofs] : in 10 vols. Vol. 10. [Z–Ż]. Lipsk : Wydawnictwo Jana N. Bobrowicza, 1845 (in Pol.).
  30. Boranowski B. [The oldest Polish translations from oriental literature]. Lodź : Polonista, 1947 (in Pol.).
Апублікавана
2018-01-31
Ключавыя словы: Каран, Канцылярыя Вялікага Княства Літоўскага, татарскія перакладчыкі, традыцыя перакла- даў і тлумачэння Карана ва Усходняй Еўропе
Як цытаваць
Любая А. А. Каран у дыпламатычнай практыцы Канцылярыі Вялікага Княства Літоўскага // Часопіс Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Гісторыя. 2018. 1. С. 51-58.