Славянскія дзеячы Рэфармацыі ва Усходняй і Цэнтральнай Еўропе і славянская друкарня ў Бад-Ураху
Анатацыя
Ажыццёўлена спроба звязаць разам цэлую плеяду дзеячаў Цэнтральнай, Усходняй і Паўднёва-Усходняй Еўропы, якія маюць самае непасрэднае дачыненне да Рэфармацыі і кнігадрукавання: Гераніма Пражскага; Абрагама Кульвы; усходнеславянскага першадрукара Францыска Скарыну з Полацка, якi надрукаваў у 1517 г. у Празе сваю першую кнігу; славенскага рэфарматара Прымуса Трубера, які скарыстаўся праз некалькі дзесяцігоддзяў пасля гэтага шрыфтамі Францыска Скарыны з пражскай друкарні і інш. Аналізуецца дзейнасць унікальнай для таго часу славянскай друкарні ў вюртэмбергскам Бад-Ураху, дзе па ўказанні і пад эгідай барона Ганса фон Унгнада ў перыяд з 1559 па 1565 г. друкаваў свае кнігі паўднёваўсходнеславянскі друкар Прымус Трубер. Сцвярджаецца, што агульны тыраж выданняў славянскай друкарні, размешчанай на тэрыторыі Германіі, за 6 гадоў склаў 31 000 асобнікаў, а ў якасці мецэнатаў выдання пратэстанцкай літаратуры ва Бад-Ураху, акрамя нямецкіх і польскіх князёў, выступілі і літоўскія князі: канцлер Вялікага Княства Літоўскага Мікалай Радзiвiл Чoрны, уладальнікі Мірскага замка Ільінічы і інш.
Літаратура
- Welker M., Beintker M., de Lange A. (Hrsg.). Europa reformata. Reformationsstädte Europas und ihre Reformatoren. Leipzig : Evangelische Verlagsanstalt, 2016 (in Ger.).
- Khoteev A. [The Conception of the Golde Age and the Reformation in Belarus]. In: Sektovedenie [Sectology] : almanah : in 4 vols. Minsk, 2011. Vol. 1. P. 51–63 (in Russ.).
- Schwilk H. Luther: der Zorn Gottes. Biographie. München : Blessing, 2017 (in Ger.).
- Lavretskiy N. G. [What a Protestant Temple Should Be]. Aktual’nye problemy arkhitektury [Actual issues of the architecture] : collect. of articles Int. sci. conf. Minsk, 2012. P. 25–25 (in Russ.).
- Tazbir J. Państwo bez stosów: szkice z dziejów tolerancji w Polsce XVI–XVII w. Warszawa : PIW, 1967 (in Pol.).
- Kempa T. Die Reformation im Großherzogtum Litauen und die Beziehungen zur orthodoxen Kirche. In: Die Reformation in Mitteleuropa. Beiträge anlässlich des 500. Geburtstages von Primus Truber. Wien-Ljubljana, 2008. S. 231–245 (in Slovenian).
- Kempa T. Mikalaj Kryshtaf Radzivil Sirotka (1549–1616) vilenski vajavoda [Mikolay Krzysztof «the Orphan» Radziwill (1549–1616), Voevoda of Wilno]. Mir : Muzei «Zamkavy kompleks “Mir”», 2016 (in Belarus.).
- Vashchanka A. P. Rjefarmacyja jak sproba stvarjennja nacyjanal’naj carkvy na Belarusi [The Reformation as Attempt to Create the National Church in Belarus]. Simjaon Polacki: svetapogljad, gramadska-palitychnaja I litaraturnaja dzejnasc’ [Sime on of Polotsk: world-view, Public and Literary career] : mater. III Int. conf. (Polotsk, 19–20 Sept., 2009). Polotsk, 2009. P. 31–39 (in Belarus.).
- Kosman M. Reformacja i Kontrreformacja w Wielkim Księstwie Litewskim w świecie propagandy wyznaniowej. Wrocław : Zaklad Narodow in Ossolin’skieh, 1973 (in Pol.).
- Shapavalov M. F. Skaryna, jago dni dy druk na Belarusi. Da 400-lec’cja druku na Belarusi [Skaryna, His Life and Book Printing in Belarus. On Occasion of the 400 th Anniversary of Book Printing in Belarus]. Minsk : Narkomobrazovanie BSSR, 1925 (in Belarus.).
- Susha A. Frantsisk Skorina – chelovek mira [Frantsysk Skoryna: The Man of the World]. Minsk : Belaruskaja jencyklapedyja imja Petrusja Browki, 2016 (in Russ.).
- Padokshyn S. Filasofskaja dumka jepohi Adradzhjennja w Belarusi: ad Francyska Skaryny da Simjaona Polackaga [The Renaissance Philosophy in Belarus: Francysk Skaryna – Simeon of Polotsk]. Minsk : Nauka i tekhnika, 1990 (in Belarus.).
- Padokshyn S., Mialeshka V. [Education in Belarus in the 16 th and Mid 17 th Century]. In: Narysy gistoryi narodnaj asvety i pedagagichnaj dumki w Belarusi [Essays on the History of Public Education and Pedagogy in Belarus]. Minsk, 1968. P. 15–36 (in Belarus.).
- Poretskiy Y. I. [Skorina and Luther: Comparative Study of the Translation of the Bible]. In: Knizhnaja kul’tura Belarusi. Da 500-goddzja z dnja naradzhjennja F. Skaryny [Book Culture in Belarus. On Occasion of the 500 th Anniversary of Francysk Skaryna’s Birth]. Minsk : Acad. of Sci. of Belarus, 1991. P. 26–39 (in Belarus.).
- Skepian N. [The Calvinist Gymnasium in Slutsk in the 17 th Century]. Belaruski gistarychny chasopis [The Belarus. Historical J.]. 2012. No. 2. P. 25–33 (in Belarus.).
- Lorenz S., Schindling A., Setzler W. (Hrsg.). Primus Truber 1508–1586. Der slowenische Reformator und Württemberg. Stuttgart : W. Kohlhammer Verlag, 2011 (in Ger.).
- Kluge R.-D. (Hrsg.). Ein Leben zwischen Laibach und Tübingen. Primus Truber und seine Zeit. Intentionen, Verlauf und Folgen der Reformation in Württemberg und Innerösterreich. München : Otto Sanger, 1995 (in Ger.).
- Jerše S. (Hrsg.) Vera in Hotenja. Ljubljana, 2009 (in Ger.).
- Kluge R.-D. Primus Truber: Leben, Werk und Wirkung. Ein Überblick. In: Primus Truber 1508–1586. Der slowenische Reformator und Württemberg. Stuttgart, 2011. S. 69–77 (in Ger.).
- Schindling A. Primus Truber (1507/1509−1586). In: Das Reformatorenlexikon. Darmstadt, 2014. S. 247–252 (in Ger.).
- Ahačič K. Neue Entdeckungen und Erkenntnisse zum slowenischen Protestantismus. Zeitschrift für Slawistik. 2014. No. 59 (3). S. 385–398 (in Ger.).
- Raecke J. Primus Truber als Autor und Übersetzer. Betrachtungen zum Thema literarische Originalität. In: Primus Truber 1508–1586. Der slowenische Reformator und Württemberg. Stuttgart, 2011. S. 119–144 (in Ger.).
- Golec L. Ž. Die slowenische Kirchenordnung von 1564 zwischen Wunsch und Wirklichkeit. In: Primus Truber 1508–1586. Der slowenische Reformator und Württemberg. Stuttgart, 2011. S. 103–115 (in Ger.).
- Salvadori S. Pietro Paolo Vergerio der Jüngere (1498−1565). In: Das Reformatorenlexikon. Darmstadt, 2014. S. 263–267 (in Ger.).
- Brendle F., Riethe P. Die Leichenpredigt Jakob Andreaes für Primus Truber. In: Primus Truber 1508–1586. Der slowenische Reformator und Württemberg. Stuttgart, 2011. S. 23–66 (in Ger.).
- Kostrenčic I. Urkundliche Beiträge zur Geschichte der protestantischen Literatur der Südslaven in den Jahren 1559–1565. Wien, 1874 (in Ger.).
- Nemiroskiy E. Slavyanskie izdaniya kirillovskogo (tserkovnoslavyanskogo) shrifta [Cyrillic (Church-Slavonic) Type Based Editions, 1421–2000] : in 2 vols. Moscow : Publ. house «Znak», 2009. Vol. 1 : 1491–1550 (in Russ.).
- Dobrowsky. J. Litterarische Nachrichten von einer auf Veranlassung der böhm. Gesellschaft der Wissenschaften im Jahre 1792 unternommenen Reise nach Schweden und Rußland: Nebst einer Vergleichung der Russischen und Böhmischen Sprache nach dem Petersburger Vergleichungs-Wörterbuche aller Sprachen. Prag : Calve, 1796 (in Slovenian).
Copyright (с) 2018 Часопіс Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Гісторыя
Гэты прадукт даступны па ліцэнзіі Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрыбуцыя — Некамерцыйнае выкарыстанне») 4.0 Сусветная.
Аўтары, якія публікуюцца ў гэтым часопісе, пагаджаюцца з наступным:
1. Аўтары захоўваюць за сабой аўтарскія правы на работу і перадаюць часопісу права першай публікацыі работы на ўмовах ліцэнзіі Creative Commons Attribution-NonCommercial. 4.0 International (CC BY-NC 4.0).
2. Аўтары захоўваюць права заключаць асобныя кантрактныя дамоўленасці, звязаныя з неэксклюзіўным распаўсюджаннем версіі работы ў апублікаваным тут выглядзе (напрыклад, размяшчэнне яе ў інстытуцкім сховішчы, публікацыя ў кнізе) са спасылкай на яе арыгінальную публікацыю ў гэтым часопісе.
3. Аўтары маюць права размяшчаць сваю работу ў інтэрнэце (напрыклад, у інстытуцкім сховішчы або на персанальным сайце) да і ў час працэсу разгляду яе гэтым часопісам, паколькі гэта можа прывесці да прадуктыўнага абмеркавання і большай колькасці спасылак на дадзеную работу. (Гл. The Effect of Open Access).