Асаблівасці трактата Міхалона Літвіна «Пра норавы татар, літвінаў і маскавітаў» як крыніцы па гісторыі знешняй палітыкі Вялікага Княства Літоўскага ў канцы XV – сярэдзіне XVI ст.
Анатацыя
Ахарактарызавана магчымасць выкарыстання зместу трактата Міхалона Літвіна «Пра норавы татар, літвінаў і маскавітаў» у якасці аўтэнтычнай крыніцы па гісторыі знешняй палітыкі Вялікага Княства Літоўскага ў канцы XV – сярэдзіне XVI ст. Адзначана, што метадалагічнай базай даследавання сталі агульнанавуковыя (аналітычны, сінтэтычны, лагічны), гістарычны (гісторыка-параўнальны), крыніцазнаўчы (гісторыка-крытычны) метады. Разглядаецца навуковая дыскусія пра магчымага аўтара трактата. Падтрымліваецца меркаванне Е. Ахманьскага пра тое, што пад псеўданімам Міхалон Літвін, верагодна, выступіў Венцаслаў Мікалаевіч. Аналізуецца змест тэксту дзесяці захаваных частак трактата. Канстатуецца наяўнасць у ім шэрагу ўнікальных паведамленняў, якія не сустракаюцца ў іншых крыніцах. Паказана, што твор утрымлівае шмат звестак па гісторыі ўзаемаадносін Вялікага Княства Літоўскага з Крымскім ханствам і некаторымі іншымі татарскімі ордамі. Звяртаецца ўвага на інфармацыю па гісторыі ўзаемаадносін Вялікага Княства Літоўскага з Маскоўскім вялікім княствам.
Літаратура
- Lituani M. De moribus tartarorum, lituanorum et moschorum, fragmina X, multiplici historia referta. Lasicii J. Poloni De diis samagitarum, caeterorumque sarmatarum et falsorum christianorum. Item de religione armeriorum et de initio regiminis Stephani Batorii. Basel, [1615]. P. 1– 41 (in Lat.).
- Lytvyn М. Desyat’ otryvkov raznoobraznogo istoricheskogo soderzhaniya (iz sochineniya) Mikhalona Litvina «O nravakh tatar, litovtsev i moskvityan» [Ten fragments of various historical content (of works) Michalon Lytvyn «About morals of Tatars, Lithuanians and Moscvityan»]. Аrkhiv istoriko-yuridicheskikh svedenij, otnosyashchikhsya do Rossii, izdavayemyi N. Kalachovym. Мoscow, 1854. Book 2 : The second half. Part 5. P. I–VIII, 1–78 (in Russ.).
- Lytvyn М. Desyat’ otryvkov raznoobraznogo istoricheskogo soderzhaniya (iz sochineniya) Mikhalona Litvina «O nravakh tatar, litovtsev i moskvityan» [Ten fragments of various historical content (of works) Michalon Lytvyn «About morals of Tatars, Lithuanians and Moscvityan»]. Vestnik Yugo-Zapadnoi i Zapadnoi Rossii. 1864. Vol. III, February. P. 23–30 (in Russ.).
- Lytvyn М. Desyat’ otryvkov raznoobraznogo istoricheskogo soderzhaniya (iz sochineniya) Mikhalona Litvina «O nravakh tatar, litovtsev i moskvityan» [Ten fragments of various historical content (of works) Michalon Lytvyn «About morals of Tatars, Lithuanians and Moscvityan»]. Vestnik Yugo-Zapadnoi i Zapadnoi Rossii. 1864. Vol. III, Маrch. P. 39 –50 (in Russ.).
- Lytvyn М. O nravakh tatar, litovtsev i moskvityan. Otryvki 1–10 [About morals of Tatars, Lithuanians and Moscvityan. Fragments 1–10]. Mеmuary, otnosyashchiesya do istorii Yuzhnoi Rusi. Кiev, 1890. Vol. 1 : XVI century. P. 6 –58 (in Russ.).
- Lietuvis M. Apie totorių, lietuvių ir maskvėnų papročius: dešimt įvairaus istorinio turinio fragment [The Tatar, Lithuanian and Muscovite usages: ten different historical content fragment]. Vilnius, 1966 (in Lith.).
- Lytvyn М. O nravakh tatar, litovtsev i moskvityan [About morals of Tatars, Lithuanians and Moscvityan]. Moscow, 1994 (in Russ.).
- Yurginis Y. М. Posol’stvo Mikhaila Litvina u Krymskogo khana v 1538–1540 gg. [Mikhail Lytvyn Embassy in the Crimean Khan in 1538–1540 years]. Rоssiya, Pol’shа i Prichernomor’ye v XV–XVIII vv. Moscow, 1979. P. 87– 96 (in Russ.).
- Аntonovich V. B. Izvlecheniya iz sochineniya Mikhaily Litvina [Extract from the writings of Mikhail Lytvyn]. Меmuary, otnosyashchiesya do istorii Yuzhnoj Rusi. Кiev, 1890. Vol. 1 : XVI century. P. 1– 6 (in Russ.).
- Lyubavskij М. К. Kto byl Mikhailo Litvin, napisavshii v pervoi polovine XVI v. traktat «O nravakh tatar, litovtsev i moskvityan» [Who was Mykhailo Lytvyn, who wrote in the first half of the XVI century treatise «About morals of Tatars, Lithuanians and Moscvityan»]. Uch. zap. Ross. assotsiatsiya nauchn.-issledovatel’skikh inst. obshchestven. nauk. Inst. istorii. 1929. Vol. IV. P. 49 –54 (in Russ.).
- Lappo I. I. Litovskii statut 1588 g. [Lithuanian Statute 1588]. Кaunas, 1936. Vol. 1, part 2 : Issledovanie [Research] (in Russ.).
- Dmitriyev М. V. Mikhalon Litvin i ego traktat [Michalon Lytvyn and his treatise]. O nravakh tatar, litovtsev i moskvityan. Мoscow, 1994. P. 6 –56 (in Russ.).
- Sokol S. F. Sotsiologicheskaya i politicheskaya mysl’ v Belorussii vo vtoroi polovine XVI v. [Sociological and political thought in Belarus in the second half of the XVI century]. Мinsk, 1974 (in Russ.).
- Sokol S. F. Idei gumanizma v mirovozzrenii Mikhailo Tyshkevicha [The ideas of humanism in the worldview of Michael Tyszkiewich]. Problemy obshchestvennykh nauk : mаterialy XIII konf. molodyh uchenyh Belorussii. Мinsk, 1970. P. 199 –204 (in Russ.).
- Оkhman’skii J. Mikhalon Litvin i ego traktat «O nravakh tatar, litovtsev i moskvityan» serediny XVI v. [Michalon Lytvyn and his treatise «About morals of Tatars, Lithuanians and Moscvityan» the middle of the XVI century]. Rоssiya, Pol’shа i Prichernomor’ye v XV–XVIII vv. Мoscow, 1979. P. 97–117 (in Russ.).
Copyright (с) 2017 Часопіс Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Гісторыя
Гэты прадукт даступны па ліцэнзіі Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрыбуцыя — Некамерцыйнае выкарыстанне») 4.0 Сусветная.
Аўтары, якія публікуюцца ў гэтым часопісе, пагаджаюцца з наступным:
1. Аўтары захоўваюць за сабой аўтарскія правы на работу і перадаюць часопісу права першай публікацыі работы на ўмовах ліцэнзіі Creative Commons Attribution-NonCommercial. 4.0 International (CC BY-NC 4.0).
2. Аўтары захоўваюць права заключаць асобныя кантрактныя дамоўленасці, звязаныя з неэксклюзіўным распаўсюджаннем версіі работы ў апублікаваным тут выглядзе (напрыклад, размяшчэнне яе ў інстытуцкім сховішчы, публікацыя ў кнізе) са спасылкай на яе арыгінальную публікацыю ў гэтым часопісе.
3. Аўтары маюць права размяшчаць сваю работу ў інтэрнэце (напрыклад, у інстытуцкім сховішчы або на персанальным сайце) да і ў час працэсу разгляду яе гэтым часопісам, паколькі гэта можа прывесці да прадуктыўнага абмеркавання і большай колькасці спасылак на дадзеную работу. (Гл. The Effect of Open Access).