Падручнiк, які «праіграў»: А. І. Неміроўскі і выкладанне гісторыі Старажытнага свету ў савецкай школе

  • Сяргей Барысавіч Крых Омскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Ф. М. Дастаеўскага, пр. Міра, 55а, 644077, г. Омск, Расія https://orcid.org/0000-0001-8220-9956
DOI:: https://doi.org/10.33581/2520-6338-2022-2-51-59

Анатацыя

Расказваецца пра падручнік па гісторыі Старажытнага свету, напісаны А. І. Неміроўскім у пачатку 1960‑х гг. Дзякуючы таму што захаваўся аўтарскі рукапіс, магчымы параўнальны аналіз пачатковага тэксту і таго тэксту, што ў 1962 г. апублікаваны ў выглядзе падручніка для вячэрніх школ. Яго супастаўленне з падручнікам для школ, выдадзеным у той жа час Ф. П. Кароўкіным, паказвае, што ступень уніфікацыі наратыву ў савецкай гістарыяграфіі была вялікая, асабліва ў сферы выкладання гісторыі, а асобныя арыгінальныя моманты, якія належалі пяру А. І. Неміроўскага, амаль цалкам нівеліраваны пры рэдактарскай праўцы.

Біяграфія аўтара

Сяргей Барысавіч Крых, Омскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Ф. М. Дастаеўскага, пр. Міра, 55а, 644077, г. Омск, Расія

доктар гістарычных навук, дацэнт; прафесар кафедры ўсеагульнай гісторыі гістарычнага факультэта

Літаратура

  1. Malyugin OI. [From the Bolshevist’ Ilovaisky to a textbook without authors: from the history of the creation of a school textbook on Ancient history in the 1930s]. Scripta antiqua. Voprosy drevnei istorii, filologii, iskusstva i material’noi kul’tury. 2017;6:406–420. Russian.
  2. Krikh SB. A textbook and its author: the pre-revolutionary Russian tradition and Soviet innovations in Nikolay M. Nikolsky’s work. Quaestio Rossica. 2019;7(4):1299–1308. DOI: 10.15826/qr.2019.4.439.
  3. Zak BD. O rabote s uchebnikom istorii drevnego mira [On working with a textbook on the history of the Ancient world]. Murmansk: [s. n.]; 1940. 24 p. (To help to the history teacher). Russian.
  4. Khmelev AN. Uroki istorii v V klasse. Sovety molodomu uchitelyu [History lessons in the 5th grade. Advice for a young teacher]. Moscow: Gosudarstvennoe uchebno-pedagogicheskoe izdatel’stvo Ministerstva prosveshcheniya RSFSR; 1953. 84 p. Russian.
  5. Korotkikh LM, Pryakhin AD. [A. I. Nemirovsky and the study of Antiquity at Voronezh State University]. Vestnik Voronezhskogo gosudarstvennogo universiteta. Seriya: Istoriya, Politologiya, Sotsiologiya. 2007;1:147–151. Russian.
  6. Karpyuk SG. [Awakening the community of Soviet historians of Antiquity: «Vestnik drevnei istorii» and the author– reader conferences in the 1950–60s]. In: Gabelko OL, Makhlayuk AV, Sinitsyn AA, editors. ΠΕΝΤΗΚΟΝΤΑΕΤΙΑ. Issledovaniya po antichnoi istorii i kul’ture. Sbornik, posvyashchennyi yubileyu Igorya Evgen’evicha Surikova [ΠΕΝΤΗΚΟΝΤΑΕΤΙΑ. Studies in Ancient history and culture. Collection dedicated to the anniversary of Igor Surikov]. Saint Petersburg: Izdatel’stvo RKhGA; 2018. с. 354–357. Russian.
  7. Nemirovskii AI. Istoriya drevnego mira. Uchebnoe posobie dlya vechernikh (smennykh) shkol. 5-i klass [Ancient world history. Study guide for evening (shift) schools. 5th grade]. Moscow: Gosudarstvennoe uchebno-pedagogicheskoe izdatel’stvo Ministerstva prosveshcheniya RSFSR; 1962. 192 p. Russian.
  8. Nemirovskii AI. Istoriya drevnego mira. Uchebnoe posobie dlya vechernikh (smennykh) shkol. 5-i klass [Ancient world history. Study guide for evening (shift) schools. 5th grade]. Moscow: Gosudarstvennoe uchebno-pedagogicheskoe izdatel’stvo Ministerstva prosveshcheniya RSFSR; 1963. 192 p. Russian.
  9. Nemirovskii AI. «Ancient world history» for evening (shift) schools. Prepodavanie istorii v shkole. 1963;3:80–86. Russian.
  10. Struve VV. Gosudarstvo Lagash. Bor’ba za rasshirenie grazhdanskogo prava v Lagashe XXV–XXIV vv. do n. e. [Lagash State. The struggle for the expansion of civil rights in Lagash in 25th–24th centuries BC]. Moscow: Izdatel’stvo vostochnoi literatury; 1961. 104 p. Russian.
  11. Kovalev SI. Istoriya drevnego mira. Uchebnik dlya 5–6-kh klassov srednei shkoly [Ancient world history. Textbook for middle school grades 5–6]. Moscow: Gosudarstvennoe uchebno-pedagogicheskoe izdatel’stvo Ministerstva prosveshcheniya RSFSR; 1954. 176 p. Russian.
  12. Il’in-Tomich AA. [Social revolution in Egypt in the works of V. V. Struve]. Journal of Dmitry Pozharsky University. 2016;2(4):35–47. Russian.
  13. Lentsman YaA. Rabstvo v mikenskoi i gomerovskoi Gretsi [Slavery in Mycenaean and Dark Ages Greece]. Moscow: Academy of Sciences of the USSR; 1963. 306 p. Russian.
  14. Korovkin FP. Istoriya drevnego mira. Uchebnik dlya 5-go klassa [Ancient world history. 5th grade textbook]. Moscow: Gosudarstvennoe uchebno-pedagogicheskoe izdatel’stvo Ministerstva prosveshcheniya RSFSR; 1962. 240 p. Russian.
  15. Mishulin AV, editor. Istoriya drevnego mira. Uchebnik dlya 5–6-kh klassov srednei shkoly [Ancient world history. Textbook for middle school grades 5–6]. Moscow: Gosudarstvennoe uchebno-pedagogicheskoe izdatel’stvo Narkomprosa RSFSR; 1940. 240 p. Russian.
  16. Korovkin FP. Istoriya drevnego mira. Uchebnik dlya 5–6-kh klassov srednei shkoly [Ancient world history. Textbook for middle school grades 5–6]. Moscow: Gosudarstvennoe uchebno-pedagogicheskoe izdatel’stvo Ministerstva prosveshcheniya RSFSR; 1954. 184 p. Russian.
  17. Nemirovskii AI. Istoriya rannego Rima i Italii. Vozniknovenie klassovogo obshchestva i gosudarstva [The History of Early Rome and Italy. The Genesis of Class society and the State]. Voronezh: Izdatel’stvo Voronezhskogo universiteta; 1962. 303 p. Russian.
  18. Nemirovskii AI, Kharsekin AI. Etruski: vvedenie v etruskologiyu [Etruscans: an introduction to etruscology]. Voronezh: Izdatel’stvo Voronezhskogo universiteta; 1969. 192 p. Russian.
  19. Krikh SB. [Spartak in quotations of classics on the pages of Soviet textbooks]. In: Prudnikov PV, editor. Omskie nauchnye chteniya – 2019. Materialy Tret’ei Vserossiiskoi nauchnoi konferentsii; 2–6 dekabrya 2019 g.; Omsk, Rossiya [Omsk Scientific Readings – 2019. Proceedings of the Third All-Russian scientific conference; 2019 December 2–6; Omsk, Russia]. Omsk: Dostoevsky Omsk State University; 2019. p. 262–264. Russian.
Апублікавана
2022-05-10
Ключавыя словы: гісторыя Старажытнага свету, савецкія падручнікі, выкладанне гісторыі ў школе
Арганізацыі, якія падтрымліваюць Артыкул напiсаны пры падтрымцы гранта Расійскага навуковага фонду (праект № 22-28-00519 «Разнастайнасць пад выглядам адзінства: савецкі гістарычны наратыў 1960–80 х гг. (прыклад гісторыі старажытнасці)»).
Як цытаваць
Крых С. Б. Падручнiк, які «праіграў»: А. І. Неміроўскі і выкладанне гісторыі Старажытнага свету ў савецкай школе // Часопіс Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Гісторыя. 2022. 2. С. 51-59.
Выпуск
№ 2 (2022): Часопіс Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Гісторыя
Падзел
Гiстарыяграфiя

Copyright (с) 2022 Часопіс Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Гісторыя

Ліцэнзія Creative Commons

Гэты прадукт даступны па ліцэнзіі Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрыбуцыя — Некамерцыйнае выкарыстанне») 4.0 Сусветная.

Аўтары, якія публікуюцца ў гэтым часопісе, пагаджаюцца з наступным:

 

1. Аўтары захоўваюць за сабой аўтарскія правы на работу і перадаюць часопісу права першай публікацыі работы на ўмовах ліцэнзіі Creative Commons Attribution-NonCommercial. 4.0 International (CC BY-NC 4.0).

2. Аўтары захоўваюць права заключаць асобныя кантрактныя дамоўленасці, звязаныя з неэксклюзіўным распаўсюджаннем версіі работы ў апублікаваным тут выглядзе (напрыклад, размяшчэнне яе ў інстытуцкім сховішчы, публікацыя ў кнізе) са спасылкай на яе арыгінальную публікацыю ў гэтым часопісе.

3. Аўтары маюць права размяшчаць сваю работу ў інтэрнэце (напрыклад, у інстытуцкім сховішчы або на персанальным сайце) да і ў час працэсу разгляду яе гэтым часопісам, паколькі гэта можа прывесці да прадуктыўнага абмеркавання і большай колькасці спасылак на дадзеную работу. (Гл. The Effect of Open Access).