Феномен маскі як медыума ў гісторыі культуры

  • Наталля Барысаўна Кірылава Уральскі федэральны ўніверсітэт імя першага Прэзідэнта Расіі Б. Н. Ельцына, вул. Міра, 19, 620002, г. Екацярынбург, Расія
DOI:: https://doi.org/10.33581/2520-6338-2022-4-63-71

Анатацыя

Аб’ектам даследавання выступае феномен маскі як унікальнай з’явы культуры, прадметам – сімволіка маскі як медыума і міфалагічнага кода ў розныя гістарычныя эпохі, што абумоўлена пэўнымі сацыяльна-культурнымі тэндэнцыямі. Адзначаецца, што, зарадзіўшыся ў першабытным грамадстве, маска прайшла свой шлях развіцця. Даказваецца, што адна з галоўных сацыяльных функцый маскі – быць медыумам, пасярэднікам паміж чалавекам і грамадствам, а таксама паміж рэальным і міфалагічным светам. На аснове даследавання генезісу і эвалюцыі маскі, аналізу ўзаемадзеяння маскі і міфатворчасці ў гісторыі рытуальнай і тэатральнай культуры робіцца выснова аб актуальнасці дадзенай праблемы ў кантэксце новай сацыякультурнай рэальнасці, уключаючы перыяд пандэміі, калі маска стала сімвалам абароны.

Біяграфія аўтара

Наталля Барысаўна Кірылава, Уральскі федэральны ўніверсітэт імя першага Прэзідэнта Расіі Б. Н. Ельцына, вул. Міра, 19, 620002, г. Екацярынбург, Расія

доктар культуралогіі, прафесар; загадчык кафедры культуралогіі і сацыяльна-культурнай дзейнасці дэпартамента мастацтвазнаўства, культуралогіі і дызайна

Літаратура

  1. Putilov BN. Fol’klor i narodnaya kul’tura [Folklore and folk culture]. Saint Petersburg: Peterburgskoe vostokovedenie; 2003. 458 p. Russian.
  2. Bakhtin MM. Tvorchestvo Fransua Rable i narodnaya kultura Srednevekov’ya i Renessansa [The work of Francois Rabelais and the folk culture of the Middle Ages and Renaissance]. Moscow: Eksmo; 2015. 640 p. Russian.
  3. Lévi-Strauss C. La voie des masques. Paris: Plon; 1979. 256 p. Russian edition: Lévi-Strauss C. Put’ masok. Ostrovskii AB, translator. Moscow: Respublika; 2000. 398 p. (Mysliteli 20th veka).
  4. Avdeev AD. Proiskhozhdenie teatra. Elementy teatra v pervobytnoi sisteme [The origin of the theatre. Elements of the theater in the primitive system]. Moscow: Iskusstvo; 1959. 266 p. Russian.
  5. Huizinga J. Homo ludens: a study of the play-element in culture. Boston: Beacon Press; 1971. 232 p. Russian edition: Huizinga J. Chelovek igrayushchii = Homo ludens. Stat’i po istorii kul’tury. 2nd edition. Sil’vestrov DV, translator. Moscow: Airis Press; 2003. 486 p.
  6. Pavis P. Dictionnaire du théâtre. Paris: Messidor; 1987. 477 p. Russian edition: Pavis P. Tetral’nyi slovar’. Bazhenova L, Vakhta I, Vasil’eva O, Goryachev A, Ivanov S, Razlogova E, et al., translators; Belyaeva G, Gubskii E, Gushchina E, Korableva G, Medvedeva N, editors. Moscow: Progress; 1991. 504 p.
  7. Tolshin AV. Maska, ya tebya znayu [Maska, I know you]. Saint Petersburg: Petropolis; 2015. 288 p. Russian.
  8. Tlepov ZA, Malikova AM, Tursynbayeva AO, Makulbekov AT, Dugalich NM. Performance of Medieval religious mystery play as theatrical art genre and precursor of ‘political theatre’. European Journal of Science and Theology. 2021;17(4):109–117.
  9. Boyadzhiev GN. Ot Sofokla do Brekhta za sorok teatral’nykh vecherov [From Sophocles to Brecht in forty theatrical evenings]. Moscow: Education; 1969. 352 p. Russian.
  10. Mokulsky SS. O teatre [About the theatre]. Moscow: Iskusstvo; 1963. 544 p. Russian.
  11. Molodtsova MM. Komediya dell’arte [Commedia dell’arte]. Leningrad: LGITMIK; 1990. 218 p. Russian.
  12. Tihomirova EG. Mask as a cultural form. Science. Arts. Culture. 2017;2:28-35. Russian.
  13. Fyson N. Great treasures of the world. London: AA Publishing; 1995. 159 p. Russian edition: Fyson N. Velikie sokrovishcha mira. Gurvitz M, translator. Moscow: Bertelsmann media; 1996. 160 p.
  14. Eremeev AF. Granitsy iskusstva [The boundaries of art]. Moscow: Iskusstvo; 1984. 320 p. Russian.
  15. Shulepova EA. Istoricheskaya kul’turologiya [Historical cultural studies]. Moscow: Akademicheskii proekt; 2015. 796 p. Russian.
  16. Morgan LH. Ancient society. Researches in the lines of human progress from savagery throught barbarism to civilization. New York: Henry Holt and Company; 1907. 506 p. Russian edition: Morgan LH. Drevnee obshchestvo. Issledovanie linii chelovecheskogo progressa ot dikosti cherez varvarstvo k tsivilizatsii. Kosven OM, translator. Moscow: Lenand; 2021. 360 p.
  17. Tylor EB. Primitive culture. London: J. Myrray; 1871. 2 volumes. Russian edition: Tylor EB. Pervobytnaya kul’tura. Koropchevskii DA, translator. Moscow: Izdatel’stvo politicheskoi literatury; 1989. 573 p.
  18. Leroi-Gourhan A. The art of prehistoric man in Western Europe. London: Thames and Hudson; 1968. 543 p.
  19. Kirillova NB. Cultural mask codes: historical context. Izvestia. Ural Federal University Journal. Series 1. Issues in Education, Science and Culture. 2018;24(4):158–169. Russian.
  20. Morov AG. Tri veka russkoi stseny. Kniga 1. Ot istokov do velikogo Oktyabrya [Three centuries of the Russian stage. Book 1. From the origins to the great October]. Moscow: Education; 1978. 320 p. Russian.
  21. Frazer J. The golden bough. Research of comparative religious studies. London: Macmillan; 1920. 515 p. Russian edition: Frazer J. Zolotaya vetv’. Issledovanie sravnitel’nogo religiovedeniya. Ryklin MK, translator. Moscow: Akademicheskii proekt; 2017. 799 p.
  22. Lévy-Bruhl L. Primitives and the supernatural. New York: Haskell House Publishers; 1973. 405 p. Russian edition: Lévy-Bruhl L. Sverkh’estestvennoe v pervobytnom myshlenii. Moscow: Akademicheskii proekt; 2020. 428 p.
  23. Vico G. Principj d’una scienza nuova: d’intorno alla comune natura delle nazioni. Napoli: Morano; 1991. 480 p. Russian edition: Vico G. Osnovaniya novoy nauki ob obshchey prirode natsii. Guber AA, translator. Moscow: RIPOL classic; 2018. 704 p.
  24. Jung CG. Analiticheskaya psikhologiya: proshloe i nastoyashchee [Analytical psychology: past and present]. Moscow: Martis; 1995. 86 p. Russian.
  25. Campbell J. The hero with a thousand faces. Princeton: Princeton University Press; 2004. 403 p. Russian edition: Campbell J. Tysyachelikii geroi. Chekchurina OYu, translator; Rimitsan N, editor. Saint Petersburg: Piter; 2018. 352 p.
  26. Cassirer E. Izbrannoe: opyt o cheloveke [Selected: experience about a person]. Vimer B, translator. Moscow: Gardarika; 1998. 780 p. Russian.
Апублікавана
2022-10-31
Ключавыя словы: маска, гісторыя культуры, феномен маскі, медыум, міф, рытуал, міфалагічная рэальнасць, міфалагічная свядомасць
Як цытаваць
Кірылава Н. Б. Феномен маскі як медыума ў гісторыі культуры // Часопіс Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Гісторыя. 2022. 4. С. 63-71.
Выпуск
№ 4 (2022): Часопіс Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Гісторыя
Падзел
Гісторыя мастацтваў

Copyright (с) 2022 Часопіс Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Гісторыя

Ліцэнзія Creative Commons

Гэты прадукт даступны па ліцэнзіі Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрыбуцыя — Некамерцыйнае выкарыстанне») 4.0 Сусветная.

Аўтары, якія публікуюцца ў гэтым часопісе, пагаджаюцца з наступным:

 

1. Аўтары захоўваюць за сабой аўтарскія правы на работу і перадаюць часопісу права першай публікацыі работы на ўмовах ліцэнзіі Creative Commons Attribution-NonCommercial. 4.0 International (CC BY-NC 4.0).

2. Аўтары захоўваюць права заключаць асобныя кантрактныя дамоўленасці, звязаныя з неэксклюзіўным распаўсюджаннем версіі работы ў апублікаваным тут выглядзе (напрыклад, размяшчэнне яе ў інстытуцкім сховішчы, публікацыя ў кнізе) са спасылкай на яе арыгінальную публікацыю ў гэтым часопісе.

3. Аўтары маюць права размяшчаць сваю работу ў інтэрнэце (напрыклад, у інстытуцкім сховішчы або на персанальным сайце) да і ў час працэсу разгляду яе гэтым часопісам, паколькі гэта можа прывесці да прадуктыўнага абмеркавання і большай колькасці спасылак на дадзеную работу. (Гл. The Effect of Open Access).