Асвятленне турэцка-армянскай вайны 1920 г. у армянскай прэсе

  • Эдзік Гарэгіновіч Мінасян Ерэванскі дзяржаўны ўніверсітэт, вул. А. Манукяна, 1, 0025, г. Ерэван, Арменія
  • Вячаслаў Іванавіч Мянькоўскі Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт, пр. Незалежнасці, 4, 220030, г. Мінск, Беларусь
  • Мхітар Разміковіч Габрыелян Ерэванскі дзяржаўны ўніверсітэт, вул. А. Манукяна, 1, 0025, г. Ерэван, Арменія
  • Айк Хачатуравіч Мхаян Ерэванскі дзяржаўны ўніверсітэт, вул. А. Манукяна, 1, 0025, г. Ерэван, Арменія
  • Тигран Айкович Ганаланян Ерэванскі дзяржаўны ўніверсітэт, вул. А. Манукяна, 1, 0025, г. Ерэван, Арменія

Анатацыя

Даследуецца асвятленне турэцка-армянскай вайны 1920 г. у армянскай прэсе. На аснове аналізу публікацый у газетах «Арадж» (Ерэван), «Мшак» (Тыфліс), «Арэў» (Александрыя) і «Айрэнік» (Бостан) за жнівень 1920 г. – люты 1921 г. вывучаецца пазіцыя армянскіх грамадска-палітычных колаў наконт ваеннага канфлікту паміж Турцыяй і Арменіяй, а таксама дынаміка развіцця іх узаемаадносін. Адзначаецца, што армянская палітычная эліта пераацаніла ўласныя сілы і недаацаніла магчымасці кемалісцкай Турцыі, што значна паўплывала на палітычныя рашэнні. Падтрымка Турцыі Савецкай Расіяй і бяздзейнасць заходніх саюзнікаў Арменіі таксама шырока абмяркоўваліся ў армянскай прэсе таго часу. Падкрэсліваецца думка аб тым, што, з аднаго боку, апазіцыйная прэса абвінавачвала ў існуючай сітуацыі ўрад Рэспублікі Арменія, а з другога боку, перыёдыка Армянскай рэвалюцыйнай федэрацыі «Дашнакцуцюн» спрабавала паказаць, што вырашальным фактарам заканчэння супрацьстаяння з’яўляюцца знешнія сілы і што паражэнне Арменіі ў вайне фактычна непазбежна. З вялікім спазненнем атрымлівала інфармацыю прэса армянскай дыяспары, што прыводзіла да распаўсюджвання састарэлых і часта выдуманых звестак. Адным з найбольш яркіх прыкладаў у дадзеным кантэксце з’яўляецца паведамленне аб тым, што армяне адваявалі г. Карс. Робіцца выснова аб тым, што як урад Рэспублікі Арменія, так і апазіцыйныя сілы не засноўвалі свае палітычныя разлікі на адэкватнай ацэнцы рэгіянальнай і міжнароднай сітуацыі і прагназавалі падзеі, прымаючы жаданае за сапраўднае. Менавіта па гэтай прычыне катастрафічныя наступствы вайны мелі эфект халоднага душа для армянскага грамадства.

Біяграфіі аўтараў

Эдзік Гарэгіновіч Мінасян, Ерэванскі дзяржаўны ўніверсітэт, вул. А. Манукяна, 1, 0025, г. Ерэван, Арменія

доктар гістарычных навук, прафесар; загадчык кафедры гісторыі Арменіі факультэта гісторыі

Вячаслаў Іванавіч Мянькоўскі, Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт, пр. Незалежнасці, 4, 220030, г. Мінск, Беларусь

доктар гістарычных навук, прафесар; прафесар кафедры гісторыі Расіі гістарычнага факультэта

Мхітар Разміковіч Габрыелян, Ерэванскі дзяржаўны ўніверсітэт, вул. А. Манукяна, 1, 0025, г. Ерэван, Арменія

кандыдат гістарычных навук, дацэнт; дэкан факультэта гісторыі

Айк Хачатуравіч Мхаян, Ерэванскі дзяржаўны ўніверсітэт, вул. А. Манукяна, 1, 0025, г. Ерэван, Арменія

кандыдат гістарычных навук, дацэнт; намеснік дэкана факультэта гісторыі

Тигран Айкович Ганаланян, Ерэванскі дзяржаўны ўніверсітэт, вул. А. Манукяна, 1, 0025, г. Ерэван, Арменія

кандыдат гістарычных навук, дацэнт; дацэнт кафедры гісторыі Арменіі факультэта гісторыі

Літаратура

  1. Kevorkian R. The Armenian genocide: a complete history. London: I. B. Tauris; 2011. 1029 p.
  2. Safrastyan R. Mustafa Kemal. Struggle against the Republic of Armenia (1919–1921). Yerevan: Tir Publishing House; 2019. 140 p. Armenian.
  3. Hovannisian RG. The Republic of Armenia. Volume 4, Between crescent and sickle: partition and sovietisation. Berkeley: University of California Press; 1996. 496 p.
  4. Zohrabyan E. The Turkish-Armenian War of 1920 and the powers. Yerevan: Voskan Yerevantsi; 1997. 366 p. Armenian.
  5. Artsruni V. The Armenian-Turkish War. Yerevan: Mughni; 2002. 456 p. Armenian.
  6. Khurshudyan L. The partition of Armenia in 1920. Yerevan: Yerevan State University Press; 2002. 315 p. Armenian.
  7. Hakobyan A. The military-political situation of the Republic of Armenia in 1920. Yerevan: Institute of History of the National Academy of Sciences of Republic of Armenia; 2022. 509 p. Armenian.
  8. Kayali H. The struggle for independence. In: Kasaba R, editor. The Cambridge history of Turke. Volume 4, Turkey in the modern world. Cambridge: Cambridge University Press; 2008. p. 112–146.
  9. Hakobyan A. History of the periodical press of the Republic of Armenia (1918–1920). Yerevan: [s. n.]; 2005. 64 p. Armenian.
Апублікавана
2024-07-26
Ключавыя словы: Сеўрскі дагавор, Першая Рэспубліка Арменія, Турцыя, Савецкая Расія, турэцка-расійскія адносіны, рух кемалістаў
Арганізацыі, якія падтрымліваюць The research was carried out with the financial support of the Committee on Higher Education and Science of the Republic of Armenia within the framework of the scientific project 21T-6A269 «The reflection of the Turkish-Armenian War of 1920 in the Armenian press of 1920–1940» and the state scientific research programme «Society and humanitarian security of the Belarusian State» of the Republic of Belarus within the framework of the research project «The Soviet past in the concept of modern historical policy of the Republic of Belarus» (state registration No. 1.06.14).
Як цытаваць
Мінасян Э. Г., Мянькоўскі В. І., Габрыелян М. Р., Мхаян А. Х., Ганаланян Т. А. Асвятленне турэцка-армянскай вайны 1920 г. у армянскай прэсе // Часопіс Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Гісторыя. 2024. 3. С. 41-48.