Да пытання аб пераемнасці арабскага пісьма для перадачы індыйскіх слоў і тэрмінаў (па матэрыялах твораў аль-Біруні «Індыя» і «Патанджала»)

  • Таццяна Валер'еўна Шахзад Беларускi дзяржаўны ўнiверсiтэт, пр. Незалежнасцi, 4, 220030, г. Мiнск, Беларусь

Анатацыя

Даследуюцца асаблівасці мовы твораў аль-Біруні ў дачыненні да індыйскіх крыніц. Разглядаюцца спосабы перадачы індыйскіх тэрмінаў сродкамі арабскай графікі на прыкладзе кніг вучонага. Прааналізаваны характэрныя рысы перакладу асобных слоў з санскрыту і індыйскіх моў на арабскую мову. Вывучаюцца граматычныя асаблівасці транскрыпцый індыйскіх лексем, спосабы выкарыстання арабскай графікі для перадачы індыйскіх гукаў. Выяўляецца сувязь мовы, якая перадаецца аль-Біруні, з мовамі Паўночна-Заходняй Індыі першай паловы ХІ ст. Зроблены высновы пра тое, што вучоны намагаўся стварыць сістэму графічных знакаў для перадачы індыйскіх гукаў: у транскрыпцыях адзін і той жа гук мог перадавацца рознымі знакамі. Адзначана, што мясцовая мова была выкарыстана кіраўнікамі рэгіёна для ўмацавання сваёй улады сярод пакораных народаў, што паклала пачатак далейшаму ўзаемадзеянню дзвюх культур (мусульманскай і індыйскай), якое праявіла сябе ў больш позні перыяд.

Біяграфія аўтара

Таццяна Валер'еўна Шахзад, Беларускi дзяржаўны ўнiверсiтэт, пр. Незалежнасцi, 4, 220030, г. Мiнск, Беларусь

аспірантка кафедры гісторыі старажытнага свету і сярэдніх вякоў гістарычнага факультэта. Навуковы кіраўнік – кандыдат гістарычных навук, дацэнт А. В. Перзашкевіч

Літаратура

  1. Sachau E. Alberuni’s India. An Account of the Religion, Philosophy, Literature, Geography, Chronology, Astronomy, Customs, Laws and Astrology of India about A. D. 1030 : аn Engl. Ed. with Notes and Indices. London, 1888. Vol. 1.
  2. Ritter H. Al-Birunis Übersetzung des Yoga-Sutra des Patanjali. Oriens. 1956. Vol. IX, issue 2. P. 165–200 (in Ger.).
  3. Chatterji S. K. Al-Biruni and Sanskrit. Al-Biruni Commemoration Volume. Calcutta, 1951. P. 83–100.
  4. Pines Sh., Gelblum T. Al-Biruni’s Arabic version of Patañjali’s Yogasutra: a translation of his first chapter and comparison with related sanskrit texts. Bull. Sch. Orient. Afr. Stud. Cambridge, 1966. Vol. 29, issue 2. P. 302–325. DOI: S0041977X00058870.
  5. Pines Sh., Gelblum T. Al-Biruni’s Arabic version of Patañjali’s Yogasutra: a translation of his second chapter and comparison with related texts. Bull. Sch. Orient. Afr. Stud. Cambridge, 1977. Vol. 40, issue 3. P. 522–549. DOI: S0041977X00045900.
  6. Pines Sh., Gelblum T. Al-Biruni’s Arabic Version of Patañjali’s Yogasutra: a Translation of his Third Chapter and Comparison with Related Texts. Bull. Sch. Orient. Afr. Stud. Cambridge, 1983. Vol. 40, issue 3. P. 258–304. DOI: S0041977X00078848.
  7. Pines Sh., Gelblum T. Al-Biruni’s Arabic Version of Patañjali’s Yogasutra: a Translation of his Fourth Chapter and Comparison with Related Texts. Bull. Sch. Orient. Afr. Stud. Cambridge, 1991. Vol. 40, issue 3. P. 265–305. DOI: S0041977X00035461.
  8. Abu ar-Raihan al-Biruni. Tahqiq ma lil-hind. Hedarabad, 1958 (in Arabic).
  9. Biruni. Indiya. Moscow, 1995 (in Russ.).
  10. Freiman A. A. Khorezmiiskii yazyk. Moscow ; Leningrad, 1951 (in Russ.).
  11. Khan M. S. Āryabhata I and al-Biruni. Indian J. Hist. Sci. 1977. No. 12 (2). P. 237–244.
  12. Ernst W. C. Eternal Garden: Mysticism, History, and Politics at a South Asian Sufi Center. Oxford, 2004.
Апублікавана
2017-03-30
Ключавыя словы: аль-Біруні, Індыя, санскрыт, арабская мова, індыйская філасофія
Як цытаваць
Шахзад Т. В. Да пытання аб пераемнасці арабскага пісьма для перадачы індыйскіх слоў і тэрмінаў (па матэрыялах твораў аль-Біруні «Індыя» і «Патанджала») // Часопіс Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Гісторыя. 2017. 1. С. 48-52.