Рэканструкцыя суразмоўцам нерэалізаванай камунікатыўнай задумы гаворачага

  • Вольга Уладзіміраўна Марчанка Мінскі дзяржаўны лінгвістычны ўніверсітэт, вул. Захарава, 21, 220034, г. Мінск, Беларусь

Анатацыя

Разгледжана магчымасць інтэрпрэтацыі камунікатыўнай задумы гаворачага ў сітуацыі адмовы ад яе рэалізацыі. Выяўлены чатыры падставы, якія дазваляюць рэканструяваць камунікатыўную задуму гаворачага (частковая вербалізацыя камунікатыўнай задумы, існаванне кантэксту, невербальныя паводзіны адрасанта і наяўнасць у суразмоўцаў агульнай камунікатыўнай прэсупазіцыі). Прадэманстравана, што пабудова інтэрпрэтацыйнай гіпотэзы суразмоўцам можа ажыццяўляцца з апорай як на адну падставу, так і на некалькі падстаў. Устаноўлена, што карэляцыя паміж ступенню вербалізацыі камунікатыўнай задумы і магчымасцю яе дэшыфравання не з’яўляецца адназначнай, і гэта абумоўлена структурнымі і семантычнымі асаблівасцямі вербалізаванага фрагмента камунікатыўнай задумы. Вызначана, што суразмоўца можа пабудаваць інтэрпрэтацыйную гіпотэзу ў выпадках, калі адрасант паведамлення прымае рашэнне аб адмове ад рэалізацыі камунікатыўнай задумы, яшчэ не прыступіўшы да яе вербалізацыі.

Біяграфія аўтара

Вольга Уладзіміраўна Марчанка, Мінскі дзяржаўны лінгвістычны ўніверсітэт, вул. Захарава, 21, 220034, г. Мінск, Беларусь

аспірантка кафедры агульнага мовазнаўства. Навуковы кіраўнік – доктар філалагічных навук, прафесар А. Г. Задворная

Літаратура

  1. Gorodetskii BYu, Kobozeva IG, Saburov IG. [To the typology of communication failures]. In: Narin’yani AS, editor. Dialogovoe vzaimodeistvie i predstavlenie znanii [Dialogue interaction and knowledge representation]. Novosibirsk: Vychislitel’nyi tsentr Sibirskogo otdeleniya AN SSSR; 1985. p. 64–78. Russian.
  2. Goletiani L. Kommunikativnaya neudacha v dialoge: na materiale russkogo i ukrainskogo yazykov [Communicative failure in a dialogue: on the material of the Russian and Ukrainian languages]. München: Otto Sagner Verlag; 2003. 412 p. Russian.
  3. Yermakova OP, Zemskaya EA. [To the construction of a typology of communicative failures (based on the natural Russian dialogue)]. In: Zemskaya EA, Shmelev DN, editors. Russkii yazyk v ego funktsionirovanii. Kommunikativno-pragmaticheskii aspekt [Russian language in its functioning. Communicative-pragmatic aspect]. Moscow: Nauka; 1993. p. 30–64. Russian.
  4. Il’enko SG. [To the search of the benchmarks of speech conflictology]. In: Il’enko SG, editor. Aspekty rechevoi konfliktologii [Aspects of speech conflictology]. Saint Petersburg: Herzen University; 1996. p. 3–13. Russian.
  5. Mustaioki A. [Communication failures from the point of view of the needs of the speaker]. In: Kibrik AA, Koshelev AD, editors. Yazyk i mysl’: sovremennaya kognitivnaya lingvistika [Language and thought: contemporary cognitive linguistics]. Moscow: Languages of Slavic culture; 2015. p. 543–560. Russian.
  6. Serebryakova AYu. Extralinguistic reasons of communication failures. Bulletin of the South Ural State University. Series: Linguistics. 2015;12(4):34–37. Russian. DOI: 10.14529/ling150407.
  7. Bogdanova-Beglarian NV, Maslova ER. Russian contact verbs in oral speech: glossary and functional and semantic variety. Acta Linguistica Petropolitana. Transactions of the Institute for Linguistic Studies. 2019;3(15):158–184. Russian. DOI: 10.30842/alp23065737153061.
  8. Dobrovol’skij DO, Levontina IB. Discourse particles and their translation: ну in Vladimir Sorokin’s novel «The queue» («Ochered’»). Computational Linguistics and Intellectual Technologies. 2017;16:106–117. Russian.
  9. Lebedevich RV. Moods of overcoming communicative difficulties of the speaker in dialogue. Journal of the Belarusian State University. Philology. 2018;3:127–136. Russian.
  10. Podlesskaya VI. Vague reference in Russian: evidence from spoken corpora. Computational Linguistics and Intellectual Technologies. 2013;12:631–634. Russian.
  11. Issers OS. Kommunikativnye strategii i taktiki russkoi rechi [Communication strategies and tactics of Russian speech]. Moscow: URRS; 2002. 284 p. Russian.
  12. Oleshkov MYu. Modelirovanie kommunikativnogo protsessa [Communication process modelling]. Nizhny Tagil: Nizhnetagil’skaya gosudarstvennaya sotsial’no-pedagogicheskaya akademiya; 2006. 342 p. Russian.
  13. Makarov ML. Osnovy teorii diskursa [Fundamentals of discourse theory]. Moscow: Gnozis; 2003. 280 p. Russian.
  14. Krasnova TI. Sub’ektivnost’ – modal’nost’ (materialy aktivnoi grammatiki) [Subjectivity – modality (active grammar material)]. Saint Petersburg: Sankt-Peterburgskii gosudarstvennyi universitet ekonomiki i finansov; 2002. 189 p. Russian.
  15. Shvedova NYu, editor. Russkaya grammatika. Tom 2, Sintaksis [Russian grammar. Volume 2, Syntax]. Moscow: Nauka; 1980. 662 p. Russian.
  16. Balli Sh. Obshchaya lingvistika i voprosy frantsuzskogo yazyka [General linguistics and questions of the French language]. Venttsel’ EV, Venttsel’ TV, translators. Moscow: Izdatel’stvo inostrannoi literatury; 1955. 416 p. Russian.
  17. Kolshanskii GV. Kontekstnaya semantika [Contextual semantics]. Moscow: Vysshaya shkola; 1980. 152 p. Russian.
  18. Kreidlin GE. Neverbal’naya semiotika: yazyk tela i estestvennyi yazyk [Non-verbal semiotics: body language and natural language]. Moscow: Novoe literaturnoe obozrenie; 2002. 592 p. Russian.
  19. Vereshchagin EM, Kostomarov VG. [On diversity of reflection of facial expression and gesture with verbal means (on materials from the Russian language)]. Voprosy yazykoznaniya. 1981;1:36–47. Russian.
  20. Arutyunova ND. [The concept of presupposition in linguistics]. Izvestiya Akademii nauk SSSR. Seriya literatury i yazyka. 1973;32(1):89–94. Russian.
  21. Borisova IN, Danilov SYu, Matveeva TV, Rozanova NN, Shalina IV. Russkoe povsednevnoe obshchenie: pragmatika, kul’turologiya [Russian daily communication: pragmatics, culturology]. Yekaterinburg: Liberal Arts University; 2018. 442 p. Russian.
Апублікавана
2023-06-29
Ключавыя словы: камунікатыўная задума, адрасат, адрасант, інтэрпрэтацыйная гіпотэза, адмова, камунікатыўная сітуацыя
Як цытаваць
Марчанка В. У. Рэканструкцыя суразмоўцам нерэалізаванай камунікатыўнай задумы гаворачага // Часопіс Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Філалогія. 2023. 2. С. 84-91.
Выпуск
№ 2 (2023): Часопіс Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Філалогія
Падзел
Мовазнаўства

Copyright (с) 2023 Часопіс Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Філалогія

Ліцэнзія Creative Commons

Гэты прадукт даступны па ліцэнзіі Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрыбуцыя — Некамерцыйнае выкарыстанне») 4.0 Сусветная.

Аўтары, публікуюцца ў дадзеным часопісе, згаджаюцца з наступным:

  1. Аўтары захоўваюць за сабой аўтарскія правы на працу і прадастаўляюць часопісу права першай публікацыі працы на ўмовах ліцэнзіі Creative Commons Attribution-NonCommercial. 4.0 International (CC BY-NC 4.0).
  2. Аўтары захоўваюць права заключаць асобныя кантрактныя дамоўленасці, якія тычацца неэксклюзіўнага распаўсюджвання версіі працы ў апублікаваным тут выглядзе (напрыклад, размяшчэнне яе ў інстытуцкім сховішчы, публікацыю ў кнізе) са спасылкай на яе арыгінальную публікацыю ў гэтым часопісе.
  3. Аўтары маюць права размяшчаць іх працу ў інтэрнэце (напрыклад, у інстытуцкім сховішчы або на персанальным сайце) да пачатку і падчас працэсу разгляду яе дадзеным часопісам, паколькi гэта можа прывесці да прадуктыўнага абмеркавання і большай колькасці спасылак на дадзеную працу. (Гл. The Effect of Open Access).