Архівы органаў епархіяльнага кіраўніцтва хрысціянскіх канфесій на беларускіх землях у канцы XVIII – пачатку ХХ ст.
Анатацыя
Праводзіцца кампаратыўны аналіз арганізацыі дзейнасці архіваў органаў адміністрацыйна-тэрытарыяльнага кіраўніцтва і духоўнага суда хрысціянскіх канфесій, якія дзейнічалі на беларускіх землях у канцы XVIII – пачатку ХХ ст. На падставе змен у нарматыўным рэгуляванні выдзяляюцца два перыяды развіцця архіваў праваслаўных, уніяцкіх, рымска-каталіцкіх, пратэстанцкіх (евангелічных) кансісторый і Літоўскага сінода. Гэтыя перыяды звязаны з прыняццем Статута духоўных кансісторый для праваслаўнай царквы, а таксама з распрацоўкай інструкцый па справаводстве кансісторый для інаслаўных цэркваў у 1840‑я гг. Адзначаецца, што другі перыяд для кожнай кансісторыі можа быць падзелены на этапы ў адпаведнасці з развіццём канфесіянальнага кіраўніцтва ў галіне справаводства і архіўнай справы. Абапіраючыся на мноства крыніц, аўтар прыходзіць да высновы аб тым, што архіўная справа ў органах канфесіянальнага кіраўніцтва хрысціянскіх канфесій у канцы XVIII – пачатку ХХ ст. пераважна адпавядала дзеючаму заканадаўству Расійскай імперыі, за выключэннем асобных аспектаў для кожнага з перыядаў, а ўвага кіраўніцтва канфесій і навуковай грамадскасці ХІХ – пачатку ХХ ст. дазволіла захаваць асобныя значныя дакументальныя комплексы высокага інфармацыйнага патэнцыялу, што адкрывае значныя магчымасці для дыверсіфікацыі навуковых даследаванняў у праблемнай галіне.
Літаратура
- Olevskaya VV. [In the matter of the Establishment of the Moscow Diocesan Department during its early Synodal Period]. Vestnik Pravoslavnogo Svyato-Tikhonovskogo gumanitarnogo universiteta. Seriya 2. Istoriya. Istoriya Russkoi pravoslavnoi tserkvi. 2009;32:7–17. Russian.
- Starostin ЕV. [Archive of the Russian Orthodox Church. 10th–20th centuries (historical essay)]. In: Bezborodov AA, editor. Trudy Istoriko-arkhivnogo instituta. Tom 36. Arkhivy Russkoi pravoslavnoi tserkvi: puti iz proshlogo v nastoyashchee [Proceedings of the Historical and Archival Institute. Volume 36. Archives of the Russian Orthodox Church: paths from the past to the present]. Moskow: Russian State University for the Humanities; 2005. р. 20–29. Russian.
- Ivanov IO. Development of the Archive of the Moscow Theological Consistory in the first half of the 18th century. Vestnik Pravoslavnogo Svyato-Tikhonovskogo gumanitarnogo universiteta. Seriya 2. Istoriya. Istoriya Russkoi pravoslavnoi tserkvi. 2021;101:46–63. Russian. DOI: 10.15382/sturII2021101.46-63.
- Snytko OV. [The Archives of Novgorod Theological Consistory: history, problems of creating apparatus criticus]. Vestnik PSTGU. Seria II. History. History of Russian Orthodox Church. 2005;18:171–196. Russian.
- Sapunov AP. Istoricheskie sud’by Polotskoi eparkhii s drevneishikh vremen do poloviny XIX veka [Historical destinies of the Polotsk diocese from ancient times to the middle of the 19th century]. Vitebsk: Tipografiya Gubernskogo pravleniya; 1889. 172 p. Russian.
- Sapunov AP. Arkhivy v gorodakh Mogilev. gub. i Minske [Archives in the cities of gubernia’ Mogilev and Minsk]. Moscow: Pechatnya A. I. Snegirevoi; 1902. 14 p. Russian.
- Antanovich ZV. The Archive of Mahiliow Orthodox Consistory: features of formation, preservation, composition (based on archival fond 2301 «Mahiliow Orthodox consistory of Synod» of the National Historical Archives of Belarus). In: Adamushka UI, Bohan JuM, Galenchanka GJa, Golubew VF, Dzjanisaw UM, Lisejchykaw DV, et al., editors. Archivaryus. Volume 14. Minsk: Nacyjanal’ny gistarychny arhiw Belarusi; 2016. p. 14–33. Belarusian.
- Sapunov AP. Vitebskaya starina. Tom 5. Materialy dlya istorii Polotskoi eparkhii [Vitebsk antiquity. Volume 5. Materials for the history of the Polotsk diocese]. Vitebsk: Tipografiya Gubernskogo pravleniya; 1888. 447 p. Russian.
- Luzhinskii V. Zapiski Vasiliya Luzhinskogo, arkhiepiskopa Polotskogo [Notes of Vasily Luzhinsky, Archbishop of Polotsk]. Kazan: Tipografiya Imperatorskogo universiteta; 1885. 312 p. Russian.
- Antanovich ZV. Arhivy Magiljowskaj i Minskaj rymska-katalickih kansistoryj: gistoryja, struktura, sklad dakumentaw (1782–1918 gg.) [Archives of the Mogilev and Minsk Roman Catholic consistories: history, structure, composition of documents (1782–1918)]. Minsk: Ekoperspektiva; 2016. 226 p. Belarusian.
- Antanovich ZV. [«Analysis of documents» in the archives of the Mahilioŭ Roman Catholic Consistory (based on the materials of the National Historical Archives of Belarus)]. In: Galenchanka GJa, Golubew VF, Dzjanisaw UM, Kurash VI, Lisejchykaw DV, Matvejchyk DCh, et al., editors. Arhivaryus. Vypusk 16. Minsk: Nacyjanal’ny gistarychny arhiw Belarusi; 2018. p. 5–14. Belarusian.
- Tolstoy DA. Rimskii katolitsizm v Rossii [Roman Catholicism in Russia]. Saint Petersburg: Tipografiya V. F. Demakova; 1876. 2 volumes. Russian.
Copyright (с) 2022 Часопіс Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Гісторыя
Гэты прадукт даступны па ліцэнзіі Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрыбуцыя — Некамерцыйнае выкарыстанне») 4.0 Сусветная.
Аўтары, якія публікуюцца ў гэтым часопісе, пагаджаюцца з наступным:
1. Аўтары захоўваюць за сабой аўтарскія правы на работу і перадаюць часопісу права першай публікацыі работы на ўмовах ліцэнзіі Creative Commons Attribution-NonCommercial. 4.0 International (CC BY-NC 4.0).
2. Аўтары захоўваюць права заключаць асобныя кантрактныя дамоўленасці, звязаныя з неэксклюзіўным распаўсюджаннем версіі работы ў апублікаваным тут выглядзе (напрыклад, размяшчэнне яе ў інстытуцкім сховішчы, публікацыя ў кнізе) са спасылкай на яе арыгінальную публікацыю ў гэтым часопісе.
3. Аўтары маюць права размяшчаць сваю работу ў інтэрнэце (напрыклад, у інстытуцкім сховішчы або на персанальным сайце) да і ў час працэсу разгляду яе гэтым часопісам, паколькі гэта можа прывесці да прадуктыўнага абмеркавання і большай колькасці спасылак на дадзеную работу. (Гл. The Effect of Open Access).
