«Хай захоўвае Вас Гасподзь і дасць шмат сіл для навуковай працы»: А. В. Флароўскі і беларуская віленская славістыка другой паловы 1930-х гг.

  • Міхаіл Дзмітрыевіч Бухарын Інстытут усеагульнай гісторыі РАН, пр. Ленінскі, 32а, 119334, г. Масква, Расія https://orcid.org/0000-0002-3590-016X
DOI:: https://doi.org/10.33581/2520-6338-2022-1-28-42

Анатацыя

Паказваецца, што к сярэдзіне 1930-х гг. дзякуючы намаганням расійскіх вучоных-эмігрантаў Прага стала буйным цэнтрам вывучэння славянскай гісторыі, у прыватнасці гісторыі культурных сувязей Чэхіі з іншымі буйнымі цэнтрамі славянскай культуры на Усходзе. Адзначаецца, што гісторык А. В. Флароўскі ў сярэдзіне – другой палове 1930-х гг. працаваў над шэрагам даследаванняў па гісторыі славянскай культуры. У значнай ступені яго намаганні былі накіраваны на рэканструкцыю біяграфіі беларускага асветніка Ф. Скарыны. У Архіве РАН захоўваюцца матэрыялы, якія дазваляюць рэканструяваць ход даследаванняў А. В. Флароўскага па вывучэнні гісторыі культурных кантактаў некалькіх цэнтраў славянскай культуры – Вільні, Прагі, Масквы. Гэта лісты, адрасаваныя яму беларускімі славістамі А. І. Луцкевічам, У. І. Самойлам, Ф. Ільяшэвічам і В. Талочкам. Корпус гэтых крыніц па гісторыі беларускай славістыкі дапоўнены за кошт атрыбуцыі раней невядомага ліста А. І. Луцкевіча. Сукупнасць дадзеных матэрыялаў дазволіла ўдакладніць дату складання і ідэнтыфікаваць рукапіс артыкула А. В. Флароўскага «Пачатковыя этапы развіцця кнігадрукавання ва ўсходніх славян». Лісты беларускіх славістаў А. В. Флароўскаму паказваюць механізм працы гісторыкаў ва ўмовах жорсткага палітычнага падзелу Еўропы, адрыву ад бібліятэчных і архіўных сховішчаў, абмеркавання важных навуковых гіпотэз. Завяршэнне гэтых кантактаў было звязана з рэзкай зменай палітычнай сітуацыі ва Усходняй Еўропе ў 1939–1940 гг.

Біяграфія аўтара

Міхаіл Дзмітрыевіч Бухарын, Інстытут усеагульнай гісторыі РАН, пр. Ленінскі, 32а, 119334, г. Масква, Расія

доктар гістарычных навук, акадэмік РАН; галоўны навуковы супрацоўнік

Літаратура

  1. Lavrinec P. V. I. Samoilo in Russian periodicals and the cultural life of Wilno (1920–1939). Literatūra. 2018;60(2):28–43. Russian. DOI: 10.15388/Litera.2018.2.12029.
  2. Kawka A, compiler. Skarynich. Litaraturna-navukovy gadavik. Vypusk 6 [Skarynich. Literary-scientific yearbook. Issue 6]. Moscow: Sovetskii pisatel’; 2006. 190 p. Belarusian.
  3. Florovskij AV. Nové zprávy o pobytu Františka Skoryny v Praze. Časopis národního musea. 1936;110:11–19.
  4. Braha S. Geographical location of Fr. Skaryna’s Biography. In: Stankevich S, editor. Zapisy [Annals]. Munich: Whiteruthenial (Belarusian) Institute of Arts and Sciences; 1964. p. 9–33. Belarusian.
  5. Lemeshkin I. [1470 – the year of birth of F. Skorina]. In: Grusha A, complier. Francysk Skaryna: novyja dasledavanni [Francis Skaryna: new research]. Minsk: Belaruskaja navuka; 2019. p. 23–86. Belarusian.
  6. Florovskij AV. Die Anfänge des Buchdruckes bei den Ostslaven. Slavische Rundschau. Berichtende und kritische Zeitschrift für das geistige Leben der slavischen Völker. 1940;12:66–90.
  7. Florovskij A. Skorina et son activité parmi les Slaves. Bulletin d’information des sciences historiques en Europe Orientale. 1939;9(1–2):1–11.
  8. Lapteva TN. Known and unknown Antoniy Florovsky’s works on the history of Czech-Russian relations: manuscripts of the scientist in the Archive of the Russian Academy of Sciences. Slavic World in the Third Millennium. 2018;13(1–2):160–171. Russian. DOI: 10.31168/2412-6446.2018.1.3.01.
  9. Nemirovskii EL. Beginning of Slavonic typography in Cyrillic script. Kniga. Issledovaniya i materialy. 1991;63:52–71. Russian.
  10. Kuziela Z. Der Deutsche Schweitpold Fiol, als Begründer der ukrainischen Buchdruckerkunst (1491). Gutenberg-Jahrbuch. 1936;11:73–78.
  11. Dobrowski J. Reise nach Schweden. Abhandlungen der kaiserlichen Böhmischen Gesellschaft der Wissenschaften. 1795;II:125–194.
  12. Vladimirov PV. Doktor Frantsisk Skorina. Ego perevody, pechatnye izdaniya i yazyk [Dr. Francysk Skaryna. His translations, printed editions and language]. Saint Petersburg: Tipografiya Imperatorskoi akademii nauk; 1888. 414 p. Russian.
  13. Załęski S. Jezuici w Polsce. Lwów: Drukarnia Ludowa; 1900–1906. 5 wolumeny.
  14. Lapteva TN. Lichnyi fond istorika-emigranta A. V. Florovskogo v Arkhive Rossiiskoi akademii nauk: nauchnoe ispol’zovanie i rekonstruktsiya [The personal fund of the émigré historian A. V. Florovsky in the Archive of the Russian Academy of Sciences: scientific use and reconstruction; dissertation]. Moscow: St. Tikhon’s Orthodox University; 2018. 238 p. Russian.
  15. Kozik LA. Stories of Exile. The destinies of exiles from the territory of the former Russian empire in interwar Czechoslovakia. Journal of the Belarusian State University. History. 2019;3:146–148. Russian.
Апублікавана
2022-02-04
Ключавыя словы: славістыка, беларуская навука ў эміграцыі, Усходняя Еўропа, Цэнтральная Еўропа, Ф. Скарына, А. В. Флароўскі, Прага
Арганізацыі, якія падтрымліваюць Артыкул падрыхтаваны пры падтрымцы Расійскага фонда фундаментальных даследаванняў у рамках праекта «Славістыка ў Расійскай імперыі і Аўстра-Венгрыі ў другой палове XIX – першай палове ХХ ст. у кантэксце еўрапейскай гісторыка-філалагічнай навукі» (№ 21-59-14001).
Як цытаваць
Бухарын М. Д. «Хай захоўвае Вас Гасподзь і дасць шмат сіл для навуковай працы»: А. В. Флароўскі і беларуская віленская славістыка другой паловы 1930-х гг. // Часопіс Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Гісторыя. 2022. 1. С. 28-42.
Выпуск
№ 1 (2022): Часопіс Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Гісторыя
Падзел
Гісторыя Беларусі

Copyright (с) 2022 Часопіс Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Гісторыя

Ліцэнзія Creative Commons

Гэты прадукт даступны па ліцэнзіі Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрыбуцыя — Некамерцыйнае выкарыстанне») 4.0 Сусветная.

Аўтары, якія публікуюцца ў гэтым часопісе, пагаджаюцца з наступным:

 

1. Аўтары захоўваюць за сабой аўтарскія правы на работу і перадаюць часопісу права першай публікацыі работы на ўмовах ліцэнзіі Creative Commons Attribution-NonCommercial. 4.0 International (CC BY-NC 4.0).

2. Аўтары захоўваюць права заключаць асобныя кантрактныя дамоўленасці, звязаныя з неэксклюзіўным распаўсюджаннем версіі работы ў апублікаваным тут выглядзе (напрыклад, размяшчэнне яе ў інстытуцкім сховішчы, публікацыя ў кнізе) са спасылкай на яе арыгінальную публікацыю ў гэтым часопісе.

3. Аўтары маюць права размяшчаць сваю работу ў інтэрнэце (напрыклад, у інстытуцкім сховішчы або на персанальным сайце) да і ў час працэсу разгляду яе гэтым часопісам, паколькі гэта можа прывесці да прадуктыўнага абмеркавання і большай колькасці спасылак на дадзеную работу. (Гл. The Effect of Open Access).