Адлюстраванне культу святога Гаўрыіла Слуцкага ў наратывах мяжы ХІХ–ХХ стст.

  • Віктар Ільіч Каранеўскі Санкт-Пецярбургскі дзяржаўны ўніверсітэт, Універсітэцкая набярэжная, 7–9, 199034, г. Санкт-Пецярбург, Расія

Анатацыя

Разглядаецца палітыка-сімвалічны аспект культу святога Гаўрыіла Слуцкага ў канцы XIX – пачатку XX ст. На падставе аналізу комплексу крыніц, якія маюць рознае паходжанне (публіцыстыка, агіяграфія, гімнаграфія), рэпрэзентуюцца тры наратыўныя традыцыі ўспрымання фігуры мучаніка: гродзенская, мінская і ўмоўна вылучаная антыяўрэйская, да якой часцей за ўсё звяртаюцца даследчыкі культу святога. Вывучаюцца генезіс кожнай з традыцый і іх узаемасувязь. Абгрунтоўваецца пункт гледжання, згодна з якім у названы перыяд на землях Гродзенскай і Мінскай епархій Гаўрыіл успрымаўся як мясцовы святы, які сцвярджаў прыналежнасць насельніцтва гэтых тэрыторый да праваслаўнай царквы. Гродзенская і мінская наратыўныя традыцыі не канкурыравалі паміж сабой і дапаўнялі адна адну. Яны амаль не перасякаліся з антыяўрэйскім наратывам, які канструяваўся асобнымі радыкальна настроенымі публіцыстамі з іншых рэгіёнаў Расійскай імперыі.

Біяграфія аўтара

Віктар Ільіч Каранеўскі, Санкт-Пецярбургскі дзяржаўны ўніверсітэт, Універсітэцкая набярэжная, 7–9, 199034, г. Санкт-Пецярбург, Расія

лабарант-даследчык Інстытута гісторыі

Літаратура

  1. Kizenko N. Blood accusation and Orthodox liturgy in the Russian Empire before and after the Beilis Case. Vestnik of Saint Petersburg University. Philosophy and Conflict Studies. 2020;36(1):179–195. Russian. DOI: 10.21638/spbu17.2020.115.
  2. Panchenko AA. [On the study of the «Jewish theme» in the history of Russian literature: the plot of a ritual murder]. Novoe literaturnoe obozrenie. 2010;4:79–113. Russian.
  3. Kuryłowicz A. Kult świętego męczennika Młodzieńca Gabriela. Elpis. 1999;1:213–241. DOI: 10.15290/elpis.1999.01.13.
  4. Sosna G. Święte miejsca i cudowne ikony. Prawosławne sanktuaria na Białostocczyźnie. Białystok: Wydawnictwo Orthdruk; 2001. 401 s.
  5. Kravetskii AG. Hate speech and church Slavonic literature. History of the editing of liturgical books. Slavic Studies. 2023;2:31–46. Russian. DOI: 10.31857/S0869544X0025350–8.
  6. Węgrzynek H. Blood libel accusations in Old Poland (mid-16th – mid-17th centuries). In: World Union of Jewish Studies. Proceedings of the 12th World congress of Jewish studies; 1997 July 29 – August 5; Jerusalem, Israel. Jerusalem: World Union of Jewish Studies; 1997. p. 121–127.
  7. Staliunas D. Enemies for a day: antisemitism and anti-Jewish violence in Lithuania under the Tsars. New York: CEU Press; 2015. 283 p.
  8. Kochegarov KA. The Kievan metropolia, prince Jeronime Radzivill, and the nominatin of David Nischinsky as the archimandrite of Slutzk in 1755. Istoricheskii vestnik. 2020;33:110–137. Russian.
  9. Kochegarov KA. Mikhail Kozačinski and his appointment as an archimandrite of the Slutsk holy trinity monastery. 1748–1749. Roczniki Humanistyczne. 2022;70(2):69–87. Russian. DOI: 10.18290/rh2272.5.
  10. Avrutin E. Velizhskoe delo. Ritual’noe ubiistvo v odnom russkom gorode [The Velizh affair. The ritual murder in a Russian town]. Glebovskaya AV, translator; Znayesheva IV, editor. Saint Petersburg: BiblioRossika; 2020. 239 p. Russian.
Апублікавана
2024-07-18
Ключавыя словы: Гаўрыіл Слуцкі, Гродзенская епархія, Мінская епархія, праваслаўе, каталіцызм, Расійская імперыя, антысемітызм, святасць
Арганізацыі, якія падтрымліваюць Даследаванне выканана пры фінансавай падтрымцы Расійскага навуковага фонду ў рамках праекта «Святыя і героі: ад хрысціянізацыі да нацыяналізму. Сімвал, вобраз, памяць (Паўночна-Заходняя Расія, краіны Балтыі і Паўночнай Еўропы)» (№ дзярж. рэгістрацыі 21-48-04402).
Як цытаваць
Каранеўскі В. І. Адлюстраванне культу святога Гаўрыіла Слуцкага ў наратывах мяжы ХІХ–ХХ стст. // Часопіс Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Гісторыя. 2024. 3. С. 15-24.